Coraz więcej miejsc w Polsce rezygnuje z przyjmowania płatności gotówkowych na rzecz transakcji bezgotówkowych. Czy to oznacza koniec gotówki? Gdzie już teraz nie możemy zapłacić banknotami? I co nas czeka w przyszłości?
Zmiany na rynku płatności w Polsce
Według danych Narodowego Banku Polskiego, w 2023 roku transakcje bezgotówkowe stanowiły ponad 70% wszystkich płatności dokonywanych w Polsce. Obecnie co drugi Polak korzysta regularnie z płatności bezgotówkowych, a liczba osób preferujących tradycyjne płatności gotówką stale maleje. Z badania przeprowadzonego przez firmę Mastercard wynika, że aż 83% Polaków uważa, że płatności bezgotówkowe są bezpieczne i wygodniejsze niż tradycyjne banknoty.
Pandemia COVID-19 przyczyniła się do tego trendu – w obawie przed kontaktem z gotówką i transmisją wirusa, wiele osób przeszło na płatności zbliżeniowe. Zwiększenie limitów transakcji bez użycia PIN-u do 100 zł również wpłynęło na wzrost popularności takich form płatności.
Gdzie nie zapłacisz już gotówką?
Zjawisko eliminacji gotówki z codziennych transakcji jest coraz bardziej widoczne w Polsce. Oto najważniejsze miejsca, gdzie już teraz nie zapłacisz banknotami:
- Parkingowe strefy miejskie – W wielu polskich miastach, jak Warszawa, Kraków czy Wrocław, wprowadzono parkometry akceptujące jedynie płatności bezgotówkowe. Zamiast monet, można zapłacić kartą lub za pomocą aplikacji mobilnych.
- Transport publiczny – W niektórych miastach, takich jak Gdynia czy Łódź, bilety w komunikacji miejskiej są dostępne wyłącznie w formie elektronicznej. Biletomaty przyjmują wyłącznie karty płatnicze, a gotówka staje się coraz rzadziej akceptowana.
- Stacje paliw samoobsługowe – Nowoczesne stacje benzynowe, działające bez obsługi, funkcjonują już w wielu miejscach w Polsce. Klienci mogą samodzielnie zatankować paliwo, ale zapłacą za nie tylko kartą płatniczą lub BLIK-iem.
- Sklepy internetowe i platformy e-commerce – W sieci płatności gotówkowe nie mają racji bytu. Sklepy online preferują płatności kartą, szybkie przelewy internetowe oraz systemy takie jak PayPal czy BLIK.
Zmiany w prawie a gotówka
Chociaż wiele miejsc rezygnuje z gotówki, prawo nadal chroni konsumentów. W Polsce każda firma, nawet jeśli preferuje transakcje bezgotówkowe, musi przyjmować gotówkę. Jednak coraz więcej przedsiębiorców korzysta z luki prawnej, umieszczając wyraźne komunikaty, że nie akceptują płatności gotówkowych. Niewykluczone, że w przyszłości takie przepisy mogą zostać zaostrzone, co sprawi, że gotówka stanie się jedynie alternatywą dla nielicznych.
Czy Polska zmierza w stronę społeczeństwa bezgotówkowego?
Choć wydaje się, że Polska zmierza w stronę społeczeństwa bezgotówkowego, całkowita eliminacja gotówki z obiegu jest wciąż mało prawdopodobna w najbliższym czasie. W krajach skandynawskich, jak Szwecja czy Norwegia, transakcje bezgotówkowe stanowią niemal 100% obrotu, jednak tamtejsze społeczeństwa są bardziej zaawansowane cyfrowo.
Polska stopniowo zbliża się do tego modelu, ale gotówka wciąż ma swoje miejsce – zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, gdzie dostęp do nowoczesnych form płatności może być ograniczony. Wiele osób, zwłaszcza starszych, wciąż preferuje banknoty jako formę płatności.
Co przyniesie przyszłość?
Przyszłość płatności w Polsce będzie zależeć od kilku czynników. Rosnąca liczba innowacji w sektorze finansowym, rozwój aplikacji mobilnych i systemów płatności zbliżeniowych na pewno przyczynią się do dalszej cyfryzacji. Niewykluczone, że w kolejnych latach zobaczymy coraz więcej miejsc, w których płatności gotówkowe zostaną całkowicie wyeliminowane.
Dla przedsiębiorców oznacza to większe bezpieczeństwo i wygodę. Klienci z kolei zyskują szybkość i elastyczność w sposobie dokonywania płatności. Z drugiej strony, całkowite wyeliminowanie gotówki może rodzić problemy dla osób wykluczonych cyfrowo lub mających trudności z dostępem do nowoczesnych technologii.
Koniec gotówki to temat, który budzi mieszane uczucia. Z jednej strony, rozwój nowoczesnych metod płatności przynosi wiele korzyści, z drugiej – wyklucza pewne grupy społeczne. Polska coraz bardziej zbliża się do społeczeństwa bezgotówkowego, ale gotówka wciąż ma swoje miejsce w systemie płatniczym, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach.