Jesteś zmęczony samą myślą o powrocie do pracy po Sylwestrze? Kalendarz ułożył się zdradliwie: Nowy Rok (1 stycznia) wypada w czwartek. To oznacza, że piątek 2 stycznia jest idealnym, jednodniowym „mostem” do weekendu. Niestety, dla wielu pracowników stał się on również polem minowym, na którym czyha Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
W sieci lawinowo rośnie liczba wyszukiwań haseł takich jak „L4 online w 5 minut” czy „zwolnienie na ból kręgosłupa”. Pokusa jest ogromna: za niecałe 100 złotych można kupić sobie dodatkowy dzień regeneracji. Jednak eksperci HR i analitycy ZUS doskonale znają ten schemat, nazywając go ironicznie „drugim urlopem na żądanie”. Jeśli planujesz symulować chorobę, musisz wiedzieć, że od 2 stycznia rusza zmasowana akcja weryfikacyjna. Ryzyko wpadki jest realne, a konsekwencje mogą być druzgocące – od utraty zasiłku po dyscyplinarne zwolnienie.
Algorytm ZUS wie wszystko. Jak system typuje oszustów?
ZUS nie musi polegać wyłącznie na donosach, by namierzyć symulantów. W 2026 roku działa zaawansowany „wirtualny inspektor”. System informatyczny analizuje wpływające zwolnienia elektroniczne (e-ZLA) z chirurgiczną precyzją, szukając anomalii. W okresie bezpośrednio poświątecznym i posylwestrowym, algorytm pracuje na najwyższych obrotach.
Jakie cechy Twojego zwolnienia sprawią, że nazwisko zaświeci się na czerwono w systemie ZUS? Najważniejsze są trzy czynniki. Po pierwsze, krótki okres trwania. Zwolnienia wystawione tylko na 1, 2 lub 3 dni (idealnie pokrywające 2 stycznia) są traktowane jako podejrzane. Po drugie, kod choroby. Algorytm wie, że częstotliwość wystawiania zwolnień na subiektywne dolegliwości rośnie o ponad 500% w okolicach Nowego Roku. Najpopularniejsze „wymówki” to M54 (bóle grzbietu), R10 (bóle brzucha) i R42 (zawroty głowy) – objawy idealnie pasujące do silnego kaca, a nie poważnej infekcji.
Po trzecie, ZUS sprawdza Twoją historię absencji. Jeśli „zachorowałeś” w majówkę, w Boże Ciało i 1 listopada, jesteś idealnym kandydatem do natychmiastowej kontroli. Dodatkowym sygnałem alarmowym jest odległość: jeśli mieszkasz w Warszawie, a zwolnienie z teleporady wystawił lekarz z Rzeszowa o godzinie 3:00 w Nowy Rok, system potraktuje to jako próbę obejścia lokalnych, bardziej wnikliwych lekarzy.
Koniec z L4 z automatu. Lekarze online odmawiają
W 2025 roku Ministerstwo Zdrowia i ZUS wypowiedziały wojnę patologii w telemedycynie. Platformy, które działały niemal jak „receptomaty” i wystawiały zwolnienia za kilkadziesiąt złotych bez rzetelnego wywiadu, zostały mocno ograniczone. Wprowadzono limity dziennych konsultacji dla lekarzy, aby ukrócić proceder wystawiania setek e-ZLA w ciągu kilku godzin. Wymagany jest rzetelny wywiad medyczny, często z nagrywaniem rozmowy.
Lekarze telemedycyny mają świadomość, że ZUS kontroluje nie tylko pacjentów, ale i ich samych. Medyk, który wystawi w Nowy Rok setkę zwolnień na „zapalenie gardła” (J06) bez osłuchania pacjenta, ryzykuje utratę uprawnień do wystawiania e-ZLA. Dlatego wielu lekarzy online jest znacznie bardziej wnikliwych. Jeśli zgłosisz się 1 lub 2 stycznia z objawami „ogólnego rozbicia” i „bólu głowy”, lekarz najprawdopodobniej odmówi wystawienia zwolnienia, chroniąc własną licencję.
Kontroler pod drzwiami i zdrada w social mediach
Jeśli system Cię wytypuje, musisz być gotów na dwa rodzaje kontroli. Pierwsza to kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnienia – słynna „wizyta domowa”. Kontroler ZUS (lub pracodawcy, jeśli zatrudnia on powyżej 20 osób) zjawi się pod adresem pobytu podanym w zwolnieniu.
Jeśli masz na zwolnieniu kod „2” (chory może chodzić), możesz wyjść tylko do apteki lub na zabieg. Nie możesz iść na zakupy, ani tym bardziej na „poprawiny”. Jeśli kontroler Cię nie zastanie, a Ty nie udowodnisz, że byłeś u lekarza (np. paragonem z apteki z konkretną godziną), automatycznie tracisz prawo do zasiłku chorobowego za cały okres L4. Drugi typ to kontrola orzekania – wezwanie na komisję lekarską ZUS. W dobie e-doręczeń wezwanie może przyjść już 2 stycznia rano z terminem stawiennictwa na 3 stycznia. Jeśli nie stawisz się na badanie, zasiłek zostanie cofnięty.
Pamiętaj, że w 2026 roku największym wrogiem symulanta nie jest ZUS, ale jego własne ego i media społecznościowe. Pracodawcy bacznie obserwują profile. Zrzut ekranu z Twojego posta, na którym chwalisz się wyjazdem na stoku narciarskim, gdy oficjalnie leżysz z „ostrym zespołem bólowym kręgosłupa”, jest dowodem koronnym w sądzie pracy. W takim przypadku pracodawca ma prawo rozwiązać z Tobą umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym (art. 52 Kodeksu Pracy) z powodu wyłudzenia poświadczenia nieprawdy i utraty zaufania.
Trzy legalne sposoby na 2 stycznia. Nie ryzykuj kariery
Jeśli czujesz się po prostu zmęczony po świętowaniu, zamiast ryzykować oszustwo i utratę reputacji, wybierz legalne rozwiązanie, póki jest czas (29 grudnia):
- Urlop na żądanie (UŻ): To najbardziej uczciwe rozwiązanie „last minute”. Masz prawo do 4 dni w roku. Zgłoś szefowi chęć wzięcia UŻ rano 2 stycznia (lub mailowo przed rozpoczęciem pracy). Tracisz jeden dzień urlopu, ale nikt Cię nie skontroluje.
- Praca zdalna okazjonalna: Jeśli Twój zawód na to pozwala, poproś o home office na 2 stycznia. W Kodeksie Pracy przysługuje Ci 24 dni w roku takiej pracy. Możesz pracować w dresie z kanapy, nie tracąc ani dnia urlopu, ani wynagrodzenia.
- Urlop bezpłatny: Jeśli nie masz już dni urlopowych, poproś o urlop bezpłatny. Stracisz dniówkę, ale zachowasz pracę i wiarygodność. Wielu pracodawców woli dać bezpłatne wolne niż mierzyć się z „lewym chorym”.
L4 to zdobycz cywilizacyjna przeznaczona dla osób niezdolnych do pracy z powodu choroby, a nie „bonusowy urlop” dla imprezowiczów. System w 2026 roku jest uszczelniony jak nigdy wcześniej. Nie zaczynaj Nowego Roku od kłamstwa, które może kosztować Cię karierę.