Po opadach i ociepleniu nadszedł pierwszy w tym roku wysyp grzybów. Smardze, kurki, borowiki i inne rarytasy można już znaleźć w polskich lasach. Eksperci ostrzegają jednak: nie każdy grzyb jest bezpieczny. Podpowiadamy, gdzie i czego szukać.
Sezon rozpoczęty. Warunki idealne dla grzybiarzy
Po intensywnych opadach deszczu, które nawiedziły Polskę w pierwszej połowie maja, a także nagłym wzroście temperatury, w lasach pojawiły się długo wyczekiwane grzyby wiosenne. Jak informuje mykolog Marek Snowarski, twórca renomowanego portalu plotkosfera.pl, można mówić o oficjalnym rozpoczęciu sezonu. W wielu regionach grzybiarze donoszą o obfitych zbiorach, a wśród najczęściej spotykanych gatunków pojawiły się m.in.:
- smardze,
- kurki,
- borowiki szlachetne i ceglastopore,
- podgrzybki,
- maślaki,
- boczniaki.
Smardze – rarytas majowego grzybobrania
Choć sezon grzybowy najczęściej kojarzony jest z jesienią, maj i początek czerwca to jeden z pięciu kluczowych okresów zbioru. Na tym etapie wiosny szczególną uwagę przyciągają smardze – grzyby uznawane za kulinarny rarytas i objęte ochroną częściową, co oznacza, że mogą być zbierane tylko na terenach nieobjętych ochroną przyrody.
Snowarski zauważa, że obecny wysyp ma charakter punktowy, co oznacza, że grzyby nie pojawiają się wszędzie równomiernie, lecz lokalnie, zwłaszcza w regionach, gdzie wilgotność gleby jest wyższa.
Gdzie szukać grzybów? Kluczowe lokalizacje
Eksperci zalecają poszukiwania przede wszystkim na południu Polski, gdzie warunki atmosferyczne były najbardziej sprzyjające. Wilgotne lasy, doliny rzek, brzegi strumieni i szkółki leśne to miejsca, gdzie można spotkać najwięcej grzybów. Dobrym źródłem informacji pozostaje interaktywna mapa wysypów na portalu grzyby.pl, aktualizowana na podstawie danych od grzybiarzy z całej Polski.
Warto także znać zależności mikoryzowe – czyli naturalne powiązania między grzybami a konkretnymi gatunkami drzew. Dzięki nim można przewidywać, gdzie pojawią się dane gatunki:
- borowiki – pod dębami i bukami,
- maślaki – w młodnikach sosnowych,
- koźlarze (kozaki) – wśród brzóz,
- kurki – pod świerkami, sosnami, bukami i dębami,
- rydz – pod sosnami, w miejscach nasłonecznionych,
- pieczarki leśne – pod bukami.
Grzyby nie tylko jadalne. Uwaga na trujące okazy
W Polsce występuje około 3300 gatunków grzybów, z czego za jadalne uznaje się około 1300. Jednocześnie ponad 200 gatunków ma właściwości toksyczne, w tym wiele śmiertelnie trujących. Ekspert przestrzega, że:
„Obróbka termiczna nie neutralizuje wszystkich toksyn. Spożycie nawet niewielkiej ilości trującego grzyba może skończyć się poważnym zatruciem lub zgonem” – mówi Marek Snowarski.
Do najniebezpieczniejszych należą m.in. muchomor sromotnikowy, zasłonak rudawy, strzępiak ceglasty, czy hełmówka jadowita – grzyby łatwe do pomylenia z popularnymi jadalnymi odpowiednikami.
Bezpieczne grzybobranie – zalecenia dla początkujących
Zbierając grzyby, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach bezpieczeństwa:
- Nie zbieraj grzybów, których nie jesteś w 100% pewien.
- Korzystaj z aplikacji i atlasów grzybów, najlepiej z autoryzowanych źródeł.
- Unikaj grzybów zbyt młodych lub starych, których cechy są trudne do zidentyfikowania.
- Nie kieruj się zapachem, kolorem czy smakiem – wiele trujących grzybów przypomina jadalne.
- Nie niszcz grzybów niejadalnych lub chronionych – są częścią ekosystemu.
Kiedy kolejny wysyp?
Według Snowarskiego, majowy sezon to dopiero początek. Kolejne wysypy grzybów pojawią się:
- latem, głównie po burzach i okresach większej wilgotności,
- jesienią, czyli w szczytowym sezonie grzybowym,
- zimą, gdy pojawiają się boczniaki i płomiennice zimowe,
- oraz wczesną wiosną – na przykład smardze już w marcu.
Majowy wysyp grzybów to świetna okazja, by rozpocząć sezon zbiorów i jednocześnie doskonalić swoje umiejętności rozpoznawania gatunków. Z danych ekspertów wynika, że obecne warunki sprzyjają grzybobraniu, ale niezbędna jest wiedza i ostrożność. Dzięki takim narzędziom jak mapa grzybowa oraz znajomość środowiska mikoryzowego, można nie tylko znaleźć wartościowe okazy, ale też uniknąć niebezpieczeństw związanych z zatruciami.