W wyniku izraelskich ataków na irański ośrodek wzbogacania uranu w Natanz doszło do poważnych zniszczeń infrastrukturalnych oraz skażenia radiologicznego i chemicznego. Informacje te przekazał Rafael Grossi, dyrektor generalny Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA), podczas posiedzenia Rady Bezpieczeństwa ONZ w Nowym Jorku. Pomimo dramatyzmu sytuacji, MAEA uspokaja – promieniowanie nie wydostało się poza teren obiektu.
Zniszczenia w Natanz: kluczowe elementy infrastruktury uszkodzone
W wyniku ostatnich ataków, które miały miejsce w kontekście eskalującego konfliktu między Iranem a Izraelem, ucierpiała naziemna część Pilotażowego Zakładu Wzbogacania Paliwa w Natanz. Zniszczeniu uległa także infrastruktura elektroenergetyczna, niezbędna do podtrzymania pracy wirówek służących do wzbogacania uranu.
Jak zaznaczył Grossi, brakuje oznak fizycznego uszkodzenia podziemnej hali kaskadowej, gdzie znajdują się główne systemy wzbogacające. Jednak utratę zasilania w tej części zakładu określono jako czynnik mogący doprowadzić do uszkodzenia wirówek – kluczowych dla irańskiego programu nuklearnego.
Skażenie potwierdzone, ale lokalne
MAEA potwierdza, że wewnątrz obiektów doszło do skażenia radiologicznego i chemicznego. Główne zagrożenie stanowi obecność cząstek alfa, które – jak zapewnia Grossi – mogą zostać opanowane za pomocą standardowych środków ochrony radiologicznej. Kluczowe pozostaje jednak to, że:
Poziom promieniowania poza zakładem w Natanz pozostaje w normie.
Oznacza to, że obecnie nie istnieje bezpośrednie zagrożenie dla ludności ani środowiska naturalnego poza terenem kompleksu nuklearnego.
Trwa wymiana ognia: Iran odpowiada rakietami, Izrael kontynuuje naloty
Z doniesień lokalnych mediów wynika, że konflikt między Iranem a Izraelem wciąż przybiera na sile. W ostatnich godzinach Iran wystrzelił kolejne rakiety w kierunku Jerozolimy i Tel Awiwu, aktywując izraelskie systemy obrony powietrznej. Zginęły trzy osoby, a co najmniej 63 zostały ranne.
Z kolei izraelskie siły powietrzne nie zaprzestały nalotów na cele w Iranie, co według analityków może prowadzić do dalszej destabilizacji regionu. Władze w obu krajach apelują do obywateli o pozostawanie w schronach i unikanie otwartej przestrzeni.
MAEA podejmuje działania dyplomatyczne. Grossi gotów udać się do Iranu
W obliczu rosnącego ryzyka międzynarodowego kryzysu nuklearnego, szef MAEA zapowiedział gotowość do natychmiastowej wizyty w Iranie. Celem misji miałoby być:
- ocena skali zniszczeń w Natanz,
- zapewnienie odpowiednich standardów ochrony i bezpieczeństwa radiacyjnego,
- przeciwdziałanie potencjalnemu rozprzestrzenianiu materiałów rozszczepialnych,
- redukcja napięcia i wezwanie do nienaruszalności obiektów jądrowych w konfliktach zbrojnych.
Grossi ostrzegł, że ataki na obiekty nuklearne, niezależnie od przesłanek politycznych czy wojskowych, niosą ogromne zagrożenie dla globalnego bezpieczeństwa. Przypomniał również, że Iran nie wypełnia swoich zobowiązań informacyjnych wobec MAEA – 13 czerwca Agencja oficjalnie zwróciła się o wyjaśnienia dotyczące obecności uranu w lokalizacjach niezgłoszonych wcześniej inspektorom.
Stanowisko Iranu i możliwe konsekwencje
Iran potwierdził, że zakład w Natanz został trafiony, ale zaprzeczył jakoby doszło do wycieku promieniowania na zewnątrz. Strona irańska nie odniosła się jednak szczegółowo do skali zniszczeń wewnątrz instalacji. Brak transparentności może utrudnić działania międzynarodowych instytucji i zwiększyć presję polityczną na Teheran.
Analitycy ostrzegają, że dalsze uderzenia w infrastrukturę jądrową mogą prowadzić do nieodwracalnych skutków dla stabilności w regionie Bliskiego Wschodu, a nawet doprowadzić do międzynarodowej eskalacji konfliktu z udziałem globalnych mocarstw.
Perspektywa na przyszłość: pilna potrzeba dialogu
Incydent w Natanz jest kolejnym dowodem na to, jak blisko świat znalazł się od potencjalnej katastrofy nuklearnej wywołanej nie wojną atomową, lecz konwencjonalnymi działaniami zbrojnymi prowadzonymi w pobliżu instalacji jądrowych. Apel Grossiego o zachowanie nienaruszalności infrastruktury jądrowej w czasie konfliktów powinien stać się podstawą nowej normy międzynarodowej.
W obliczu nieustającej wymiany ognia między Iranem a Izraelem, kluczowe jest nie tylko wygaszenie napięć zbrojnych, ale również zapewnienie bezpieczeństwa materiałom rozszczepialnym i utrzymanie transparentności działań państw posiadających programy nuklearne.