Zbliża się Narodowe Święto Niepodległości, 11 listopada 2025, a wraz z nim niepewność co do aury. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) opublikował najnowsze prognozy na ten wyjątkowy dzień, ostrzegając przed specyficznymi warunkami, które mogą znacząco wpłynąć na przebieg ogólnopolskich obchodów. Zapomnij o słonecznych widokach z ostatnich dni – Polska podzieli się pogodowo, a w wielu regionach dominować będzie zjawisko znane jako „zgniły wyż”, niosące ze sobą chłód, wilgoć i potencjalnie fatalną jakość powietrza. Sprawdź, co czeka Twoje miasto i jak najlepiej przygotować się na nadchodzące święto.
Święto Niepodległości 2025: Tło historyczne i współczesne wyzwania
Narodowe Święto Niepodległości, obchodzone 11 listopada, upamiętnia moment odzyskania przez Polskę suwerenności w 1918 roku, po 123 latach zaborów. Ta historyczna data jest głęboko symboliczna, choć sam proces odzyskiwania niezależności był rozłożony w czasie. Dzień 11 listopada stał się kulminacją, bowiem to wtedy, w Compiègne we Francji, Niemcy podpisały rozejm kończący I wojnę światową, a dzień wcześniej Józef Piłsudski powrócił do Warszawy z magdeburskiej twierdzy, przyjmując 11 listopada pełnię władzy wojskowej.
Święto to zostało formalnie ustanowione ustawą z 1937 roku, lecz jego historia była burzliwa. W okresie PRL zostało zawieszone i zastąpione Narodowym Świętem Odrodzenia Polski, obchodzonym 22 lipca. Przez dekady 11 listopada był datą nieoficjalnych manifestacji patriotycznych, często tłumionych przez milicję. Dopiero ustawą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w 1989 roku, u progu transformacji ustrojowej, przywrócono mu rangę święta państwowego.
Współczesne obchody mają dwojaki, a nawet trojaki charakter. Z jednej strony są to oficjalne uroczystości państwowe z udziałem najwyższych władz, tradycyjnie odbywające się przed Grobem Nieznanego Żołnierza na Placu Piłsudskiego w Warszawie. Towarzyszą im defilady wojskowe, uroczysta zmiana warty i przemówienia. Z drugiej strony, 11 listopada to dzień licznych inicjatyw społecznych, takich jak Marsz Niepodległości, gromadzący dziesiątki tysięcy uczestników, czy masowe „Biegi Niepodległości” w wielu miastach. Obok tego odbywają się koncerty, rekonstrukcje historyczne i dni otwarte w muzeach. W Poznaniu data ta łączy się dodatkowo z Dniem Świętego Marcina i tradycją wypiekania słynnych rogali świętomarcińskich. Zdecydowana większość tych wydarzeń odbywa się na zewnątrz, co sprawia, że stabilna i przewidywalna pogoda jest kluczowa dla komfortu uczestników i powodzenia całych obchodów.
Listopad w dobie zmian klimatycznych: Co mówi IMGW?
Listopad w polskim klimacie to statystycznie miesiąc przejściowy, kończący barwną, złotą jesień i wprowadzający w długi okres przedzimia. Historycznie charakteryzował się coraz krótszym dniem, dominacją zachmurzenia, częstymi mgłami, dużą wilgotnością i pierwszymi regularnymi przymrozkami, a w drugiej połowie miesiąca nierzadko pierwszymi opadami śniegu. Jednak zmiany klimatyczne, które w Polsce według ekspertów, m.in. z Polskiej Akademii Nauk, postępują szybciej niż średnia światowa, wyraźnie modyfikują ten obraz.
Jak wskazują analizy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW), jesień w Polsce staje się systematycznie coraz cieplejsza. Wzrost średniej temperatury od połowy XX wieku dla tego sezonu szacowany jest na około 1,5 st. C. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim to, że choć listopad pozostaje miesiącem chłodnym, to fale ekstremalnych mrozów zdarzają się rzadziej, a śnieg na nizinach staje się rzadkością. Coraz częściej zamiast śniegu mamy do czynienia z opadami deszczu lub mżawki. Jednocześnie rośnie prawdopodobieństwo występowania zjawisk gwałtownych, związanych z większą ilością energii i wilgoci w cieplejszym powietrzu, a mowa tu o intensywnych opadach deszczu i silnym wietrze.
Długoterminowe, eksperymentalne prognozy IMGW na listopad 2025, oparte na modelach probabilistycznych, od tygodni wskazywały, że cały miesiąc prawdopodobnie zapisze się jako cieplejszy od nowej normy wieloletniej (1991-2020). Warto zaznaczyć, że już ta nowa norma jest wyraźnie cieplejsza od poprzednich. Jednocześnie prognozy te sugerowały sumę opadów powyżej normy. To sygnał, że tradycyjna „polska szaruga” może być częściej przerywana przez aktywne fronty atmosferyczne z opadami, ale też okresami dłuższego, stabilnego wyżu, który o tej porze roku ma specyficzny, często nieprzyjemny charakter.
11 Listopada 2025: Prognoza IMGW i fenomen „zgniłego wyżu”
Podczas gdy początek długiego weekendu (sobota i niedziela, 8-9 listopada) przyniósł wielu regionom, zwłaszcza na południu i południowym zachodzie, sporo słońca i zaskakująco wysokie temperatury sięgające 13-15 st. C, to na samo Święto Niepodległości prognozy są znacznie mniej optymistyczne i zapowiadają wyraźny pogodowy podział Polski. Jak wynika z najnowszych analiz modeli numerycznych, nad centralną i wschodnią Europą dominować będzie rozległy, ale słaby układ wysokiego ciśnienia.
O ile latem wyż gwarantuje słońce, o tyle w listopadzie jest on często synonimem tak zwanego „zgniłego wyżu”. Oznacza to, że ciężkie i zimne powietrze zalega przy gruncie, „przygniatane” przez cieplejsze w wyższych warstwach atmosfery (zjawisko inwersji). W tej dolnej warstwie gromadzi się wilgoć i zanieczyszczenia. Efektem jest utrzymujące się przez cały dzień niskie, warstwowe zachmurzenie (chmury stratus) oraz gęste mgły, które mogą znacząco ograniczać widzialność. Niestety, taki właśnie scenariusz jest najbardziej prawdopodobny dla większości centralnej, północnej i wschodniej Polski, w tym dla Warszawy.
Uczestnicy głównych obchodów na Placu Piłsudskiego oraz Marszu Niepodległości muszą więc przygotować się na typowo listopadowy chłód, wilgoć i szarugę. W regionach, gdzie utrzyma się zachmurzenie i mgła, temperatura maksymalna we wtorek 11 listopada będzie niska i raczej nie przekroczy 5-7 st. C. Co więcej, przy bezwietrznym wyżu, w kotlinach i dużych aglomeracjach problemem może stać się fatalna jakość powietrza i wysokie stężenie smogu, stwarzające zagrożenie dla zdrowia.
Zupełnie inaczej aura ma wyglądać na południu kraju. Tam, szczególnie na Podhalu, w Beskidach oraz na Przedgórzu Sudeckim, jest duża szansa na to, że szczyty gór i wyżej położone tereny znajdą się powyżej warstwy inwersyjnej. Oznacza to „morze chmur” w dolinach i pełne słońce na górze. Prognozowane są tam rozpogodzenia, a temperatura, szczególnie w słońcu, może być znacznie wyższa, sięgając nawet 13-15 st. C. Na szczęście, w większości kraju prognozy nie przewidują intensywnych opadów deszczu ani śniegu, choć lokalna, uporczywa mżawka z mgły jest wysoce prawdopodobna na obszarze „zgniłego wyżu”.
Jak przygotować się na Święto Niepodległości? Porady dla uczestników obchodów
W obliczu prognozowanej pogody na 11 listopada 2025, kluczowe staje się odpowiednie przygotowanie, zwłaszcza dla tych, którzy planują uczestniczyć w uroczystościach na zewnątrz. Przede wszystkim, zaleca się ubranie „na cebulkę”, czyli warstwowo. Umożliwi to dostosowanie stroju do zmieniającej się temperatury i poziomu wilgotności. Niezbędna będzie odzież chroniąca przed chłodem i wilgocią – ciepła kurtka, czapka, szalik i rękawiczki to podstawa.
W miastach objętych fenomenem „zgniłego wyżu”, gdzie prognozowane jest niskie zachmurzenie, mgły i ryzyko smogu, warto śledzić komunikaty o jakości powietrza. Osoby wrażliwe, dzieci i osoby starsze powinny rozważyć ograniczenie długotrwałej aktywności na świeżym powietrzu, jeśli poziom zanieczyszczeń okaże się wysoki. Maseczki antysmogowe mogą okazać się pomocne.
Dla uczestników Marszu Niepodległości w Warszawie oraz innych wydarzeń w centralnej i wschodniej Polsce, należy przygotować się na ograniczoną widzialność, która może być spowodowana gęstą mgłą. Warto zachować szczególną ostrożność, zarówno pieszo, jak i w ruchu drogowym. Odpowiednie obuwie, chroniące przed wilgocią i zapewniające komfort podczas dłuższego stania czy marszu, również jest kluczowe.
Natomiast osoby planujące obchody na południu kraju, w rejonach górskich, mogą liczyć na znacznie przyjemniejszą aurę ze słońcem i wyższymi temperaturami. Mimo to, w dolinach i kotlinach nadal możliwe są mgły, dlatego warto być przygotowanym na lokalne zmiany pogody. Niezależnie od regionu, ten dzień to przede wszystkim okazja do wspólnego świętowania ważnej dla Polski rocznicy. Odpowiednie przygotowanie pozwoli w pełni cieszyć się obchodami, minimalizując wpływ kapryśnej listopadowej aury.