Czarny czwartek ratowników. Karetka to nie taksówka do szpitala
Koniec grudnia to dla służb ratunkowych w Polsce nie czas świętowania, lecz stan najwyższej gotowości. Noc sylwestrowa, zwłaszcza przejście z 31 grudnia na 1 stycznia, jest nieoficjalnie nazywana przez personel medyczny „czarnym czwartkiem”. To wtedy szpitale i dyspozytornie medyczne mierzą się z lawiną wezwań, które często nie mają nic wspólnego ze stanem zagrożenia życia. Problem jest systemowy: wielu Polaków wciąż uważa, że płacąc składki zdrowotne, mają prawo do natychmiastowego transportu do szpitala, nawet jeśli jedynym ich problemem jest zbyt duża ilość alkoholu lub lekki ból głowy.
W 2025 roku to podejście staje się ekstremalnie kosztowne. Dyspozytorzy medyczni i patrole policji, świadomi paraliżu systemu w kluczowych godzinach, coraz chętniej sięgają po surowy bat prawny. Nieuzasadnione wezwanie karetki do błahostki, która mogłaby poczekać do rana lub wymaga interwencji Nocnej i Świątecznej Opieki Zdrowotnej (NiŚOZ), jest traktowane jako wprowadzenie w błąd służb. Zespoły Ratownictwa Medycznego (ZRM) mają jasne wytyczne: jeśli pacjent nie znajduje się w ustawowym stanie nagłym, a wezwanie było kłamstwem, na miejsce wzywana jest policja, która natychmiast wystawia mandat.
Pamiętajmy, że w tym czasie każda karetka jest na wagę złota. W noc sylwestrową dochodzi do ciężkich urazów po petardach, gwałtownych zawałów serca (stres, zimno i alkohol to zabójcze połączenie) oraz wypadków drogowych. Karetka wysłana do osoby z kacem, która „traci przytomność”, może nie zdążyć do dziecka, które zostało poparzone fajerwerkami. Ten brak odpowiedzialności kosztuje nie tylko moralnie, ale i finansowo.
Mandat 1500 zł i Art. 66 KW. Kiedy wezwanie jest karalne?
Podstawą prawną do karania za bezpodstawne wezwania jest artykuł 66 Kodeksu Wykroczeń. Mówi on jasno: „Kto, chcąc wywołać niepotrzebną czynność, fałszywą informacją lub w inny sposób wprowadza w błąd instytucję użyteczności publicznej albo organ ochrony bezpieczeństwa, porządku publicznego lub zdrowia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny do 1500 zł”.
W praktyce sylwestrowej nocy wygląda to tak: dzwonisz na numer alarmowy 112 i celowo wyolbrzymiasz objawy – np. mówisz, że kolega „ma silny ból w klatce piersiowej i traci przytomność”. Jeśli ratownicy medyczni, po przybyciu na miejsce, stwierdzą, że pacjent jest po prostu pod wpływem alkoholu, a parametry życiowe (ciśnienie, tętno, saturacja) są stabilne, mają prawo odmówić transportu i wezwać policję. Funkcjonariusze, po sporządzeniu notatki o bezpodstawnym wezwaniu, wystawią Ci mandat w wysokości od 500 do 1500 złotych.
Co więcej, jeśli odmówisz przyjęcia mandatu, sprawa trafi do sądu. Wówczas grzywna może wzrosnąć nawet do 5000 złotych. Sąd może również orzec nawiązkę na rzecz Państwowego Ratownictwa Medycznego, pokrywającą koszty bezsensownego wyjazdu. Ratownicy podkreślają: jeśli dzwonisz w dobrej wierze, bo podejrzewasz zawał lub udar (nawet jeśli okaże się to fałszywy alarm), mandatu nie dostaniesz. Kara grozi tylko za celowe wprowadzenie w błąd służb.
Czerwony, Zielony, Niebieski. Dlaczego SOR poczeka 8 godzin?
Jeśli zdecydujesz się na własny transport do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego (SOR) z drobniejszym problemem, musisz zrozumieć system TRIAGE (segregacji medycznej), który działa na polskich oddziałach ratunkowych. W 2026 roku każdy pacjent jest oceniany i otrzymuje opaskę w jednym z pięciu kolorów, określających priorytet pomocy:
- CZERWONY: Pomoc natychmiastowa. Stan zagrożenia życia (np. masywny krwotok, uraz po petardzie).
- POMARAŃCZOWY/ŻÓŁTY: Pomoc pilna. Silny ból w klatce piersiowej, podejrzenie udaru. Czas oczekiwania: do 60 minut.
- ZIELONY: Pomoc odroczona. Złamanie zamknięte, silny ból brzucha. Czas oczekiwania: od 2 do 8 godzin.
- NIEBIESKI: Pacjent nie powinien trafić na SOR (np. przeziębienie, potrzeba wypisania recepty). Czas oczekiwania: od 6 do nawet 24 godzin.
W noc sylwestrową SOR jest zdominowany przez pacjentów czerwonych i pomarańczowych. Jeśli trafiłeś tam ze skręconą kostką lub rozcięciem, które wymaga jedynie szycia, otrzymasz kolor zielony lub niebieski. Będziesz czekać długie godziny, a personel będzie skupiony na ratowaniu życia. Wizyta na SOR z błahostką jest więc nie tylko nieefektywna, ale i niepotrzebnie obciąża system, wydłużając kolejki dla osób, które naprawdę potrzebują pomocy.
NiŚOZ i Izba Wytrzeźwień. Gdzie szukać pomocy w Nowy Rok?
Gdzie zatem szukać pomocy, gdy sprawa jest pilna, ale nie śmiertelna? Odpowiedzią jest Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna (NiŚOZ), potocznie nazywana „wieczorynką”. Punkty NiŚOZ działają całą dobę w dni wolne od pracy (czyli w Nowy Rok) i od 18:00 do 8:00 rano w dni powszednie. Tam powinieneś się udać z:
- Nagłym zachorowaniem (wysoka gorączka, grypa, angina).
- Ostrą niestrawnością lub zatruciem pokarmowym po sylwestrowej kolacji.
- Drobnymi urazami i skaleczeniami, które wymagają opatrzenia, ale nie operacji.
Lekarz w NiŚOZ może wystawić receptę oraz zwolnienie L4, co jest kluczowe, jeśli musisz wziąć wolne z pracy 2 stycznia. Czas oczekiwania jest tam zazwyczaj znacznie krótszy niż na SOR.
Specyficzną kwestią są osoby w stanie upojenia alkoholowego. Jeśli ratownicy stwierdzą, że pacjent jest po prostu pijany, a nie ma urazu lub choroby, nie zabiorą go do szpitala. W zamian mogą wezwać policję lub Straż Miejską, która przetransportuje delikwenta do Ośrodka Przeciwdziałania Problemom Alkoholowym (Izby Wytrzeźwień). Pobyt w tym „hotelu” w 2026 roku to wydatek rzędu 350–450 złotych za dobę. Wzywanie karetki do kaca jest więc najdroższym sposobem na powrót do zdrowia.
Trzy kroki, by uniknąć paniki i mandatu. Przygotuj się DZIŚ
Aby Sylwester 2025/2026 przebiegł bezpiecznie, a Ty nie naraziłeś się na niepotrzebne koszty i długie czekanie, zrób mały audyt bezpieczeństwa:
- Zlokalizuj najbliższy punkt NiŚOZ: Wpisz w wyszukiwarkę: „Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna + [Twoje miasto]”. Zapisz adres i numer telefonu w komórce. To jest Twoja pierwsza linia obrony przed SOR.
- Uzupełnij apteczkę: Dziś, 29 grudnia, apteki są wciąż otwarte. Kup podstawowe środki opatrunkowe, leki przeciwbólowo-przeciwgorączkowe oraz elektrolity – kluczowe na odwodnienie. Posiadanie tych rzeczy w domu pozwoli Ci samodzielnie rozwiązać 80% drobnych problemów zdrowotnych.
- Mów prawdę dyspozytorowi 112: Jeśli musisz dzwonić, podaj konkretny adres (piętro, kod do domofonu), opisz faktyczne objawy i odpowiadaj na pytania. Kłamstwo, że „pacjent nie oddycha”, gdy ten siedzi i bełkocze, zostanie zweryfikowane przez ZRM i skończy się mandatem 1500 zł.
Szanujmy pracę ratowników medycznych. Ich czas i zasoby są ograniczone. Prawidłowe korzystanie z systemu ratownictwa to kwestia odpowiedzialności, która w krytycznym momencie może uratować życie.
Obserwuj nas w Google News