Po pięciu latach funkcjonowania programu „Czyste Powietrze”, Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiedziało wprowadzenie szczegółowych kontroli inwestycji, które otrzymały dofinansowanie w ramach tej flagowej inicjatywy ekologicznej państwa. Dotychczasowe dane wskazują, że już 573 przypadki zakończyły się nakazem zwrotu środków, co stanowi znaczną część z 4600 przeprowadzonych kontroli.
Najczęstsze nieprawidłowości
Weryfikacje przeprowadzone przez Ministerstwo wykazały, że najczęstszymi nieprawidłowościami są:
* Zawyżanie kosztów materiałów, co prowadzi do nieuzasadnionego zwiększenia kosztów inwestycji
* Błędne pomiary powierzchni ocieplanych budynków, co skutkuje nieprawidłowym obliczeniem kosztów inwestycji
* Instalacja systemów grzewczych niespełniających norm ekologicznych, co neguje cel ekologiczny programu „Czyste Powietrze”
Planowane kontrole
Ministerstwo planuje skontrolować 5 procent wszystkich inwestycji do końca roku, co oznacza, że urzędnicy odwiedzą tysiące polskich domów. Kontrole te mogą wywołać znaczące napięcia społeczne, ponieważ konieczność zwrotu otrzymanych środków może postawić wiele rodzin w trudnej sytuacji finansowej.
Skutki dla rynku wykonawców i sprzedawców urządzeń grzewczych
Zaostrzenie kontroli może również wpłynąć na rynek wykonawców i sprzedawców urządzeń grzewczych. Konieczność stosowania wyłącznie certyfikowanych rozwiązań może spowodować wzrost cen usług i materiałów, co z kolei może spowolnić proces transformacji energetycznej, szczególnie wśród mniej zamożnych gospodarstw domowych.
Podziały społeczne
Intensyfikacja kontroli może również prowadzić do pogłębienia podziałów społecznych między tymi, których stać na pełną zgodność z wymogami programu, a tymi, którzy szukają tańszych, nie zawsze zgodnych z normami rozwiązań. W dłuższej perspektywie może to skutkować powstaniem „dwóch prędkości” w procesie ekologicznej modernizacji polskich domów.
Według danych Ministerstwa Klimatu i Środowiska, program „Czyste Powietrze” ma pomóc zmniejszyć emisję dwutlenku węgla o 7,5 miliona ton rocznie. Jednakże, aby osiągnąć ten cel, konieczne jest zapewnienie prawidłowej realizacji inwestycji i kontroli ich wykonania.
Aktualne dane
* 800 tysięcy Polaków skorzystało z programu „Czyste Powietrze”
* 26,5 miliarda złotych wydano na dofinansowania w ramach programu
* 4600 kontroli przeprowadzono do tej pory
* 573 przypadki zakończyły się nakazem zwrotu środków
Źródła:
* Ministerstwo Klimatu i Środowiska
* Program „Czyste Powietrze”
* Dane GUS (Główny Urząd Statystyczny)