Rządząd wprowadził ustawę, a technicy ruszyli w Polskę. W wielu miejscach już byli, ale do końca akcji zostało jeszcze kilka lat. Wymiana lub montaż tych urządzeń jest obowiązkowy. Trzeba wpuścić techników na klatkę lub nawet do siebie do domu. W Polsce trwa największa w historii modernizacja systemu pomiaru energii elektrycznej. Do 2031 roku wszystkie gospodarstwa domowe zostaną wyposażone w inteligentne liczniki zdalnego odczytu (LZO). Proces wymiany, rozpoczęty na mocy ustawy z 2021 roku, ma objąć ponad 17 milionów odbiorców energii w całym kraju, a jego całkowity koszt szacowany jest na około 9 miliardów złotych.
Harmonogram Wymiany i Postępy Operatorów
Modernizacja systemu pomiarowego została rozplanowana na kilka etapów. Do 2025 roku inteligentne liczniki mają zostać zainstalowane u co najmniej 25% odbiorców. W kolejnych latach tempo instalacji będzie wzrastać – do 2027 roku planowane jest objęcie wymianą 65% gospodarstw domowych, a do końca 2028 roku odsetek ten ma wzrosnąć do 80%. Finał całego procesu zaplanowano na rok 2031.
Największe postępy w wymianie liczników odnotowała dotychczas Energa, która zmodernizowała urządzenia u ponad 2 milionów z 3,3 miliona swoich klientów. PGE Dystrybucja wymieniła około 22,3% liczników w swojej sieci. Stoen Operator, działający głównie na terenie Warszawy, zainstalował do końca 2023 roku 200 tysięcy nowych urządzeń, co stanowi ponad 18% wszystkich liczników. Spółka planuje zwiększyć tę liczbę do 300 tysięcy do końca 2024 roku, a do 2025 roku objąć wymianą 35% odbiorców. Tauron natomiast zakończył 2023 rok z wymienionymi licznikami u 1,14 miliona użytkowników, co stanowi około 19% jego bazy klientów.
Przykład Kompleksowego Podejścia – Stoen Operator
Stoen Operator realizuje szeroko zakrojony program modernizacji, obejmujący ponad 11 różnych projektów i inicjatyw. Spółka nie tylko wymienia liczniki, ale również wdraża nowe systemy, optymalizuje procesy i przystosowuje infrastrukturę do przetwarzania zwiększonej ilości danych. Na początku 2024 roku zakończyła pierwszą fazę projektu, osiągając poziom 20% zainstalowanych inteligentnych liczników. Obecnie trwa druga faza, która ma doprowadzić do wymiany 60% urządzeń do 2026 roku. Spółka wykorzystuje nowoczesną technologię G3 PLC IDIS z opcją komunikacji zastępczej LTE.
Koszty i Organizacja Wymiany
Wymiana liczników jest bezpłatna dla odbiorców, a koszty modernizacji ponoszą spółki energetyczne. Większość procesów wymiany przebiega bez ingerencji mieszkańców. Liczniki najczęściej znajdują się na klatce schodowej i jeżeli tylko technik ma do nich dostęp wymieni je szybko i sprawnie. Proces wymiany wymaga krótkiej wizyty technika, trwającej od 15 do 40 minut, podczas której konieczne jest krótkotrwałe wyłączenie prądu. Problemy zaczynają się, kiedy liczniki są w mieszkaniu lub w domu. Najczęściej dzieje się tak w starszych budynkach, gdzie nie było jeszcze nakazu montowania liczników na zewnątrz. W takim wypadku trzeba udostępnić mieszkanie technikowi. Najlepiej jest upewnić się w spółdzielni czy firmie montującej liczniki w jakim terminie licznik będzie wymieniany.
Osoby chcące przyspieszyć proces i zamontować inteligentny licznik przed wyznaczonym terminem, muszą liczyć się z wydatkiem od 300 do 400 złotych. Najczęściej usługę zamawiają firmy, które chcą mieć szczegółowe dane wykorzystania energii i taryfy, by lepiej zarządzać energią i optymalizować koszty.
Korzyści z Nowych Technologii
Inteligentne liczniki przynoszą szereg korzyści zarówno dla konsumentów, jak i dostawców energii. Automatyczne przekazywanie danych o zużyciu energii eliminuje konieczność wizyt inkasentów i ręcznego podawania odczytów. Konsumenci zyskują możliwość bieżącego monitorowania zużycia energii, co pomaga w optymalizacji kosztów. Szczególnie korzystne jest to dla przedsiębiorców, którzy dzięki dokładnym danym mogą lepiej zarządzać zużyciem energii i negocjować korzystniejsze warunki umów z dostawcami.
Nowe liczniki stanowią również fundament dla rozwoju inteligentnych domów. Zintegrowane z systemami Internetu Rzeczy (IoT) umożliwiają automatyzację procesów domowych, takich jak sterowanie oświetleniem czy urządzeniami AGD w zależności od aktualnych taryf energetycznych. Jest to część szerszej strategii Unii Europejskiej, zmierzającej do modernizacji infrastruktury energetycznej i poprawy efektywności energetycznej w całej Europie.