Wiele osób zadaje sobie pytanie, jaka jest rzeczywista liczba Ukraińców przebywających w Polsce. Według najnowszego raportu think tanku CenEA, liczba ta może być znacząco niższa niż wskazują oficjalne statystyki. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) planuje wprowadzić system potwierdzania pobytu, który ma zweryfikować faktyczną liczbę ukraińskich migrantów w kraju.
Rozbieżności w oficjalnych danych
Według danych MSWiA z grudnia 2024 roku, w Polsce przebywa ponad 1,5 miliona obywateli Ukrainy, z czego 980 tysięcy korzysta z ochrony czasowej. Jednak analiza różnych wskaźników sugeruje, że te liczby mogą być zawyżone nawet o 40 procent. Znaczące rozbieżności widać szczególnie w statystykach edukacyjnych – podczas gdy baza PESEL-UKR wskazuje na obecność 270 tysięcy dzieci w wieku szkolnym, w polskich szkołach zarejestrowano jedynie około 150 tysięcy ukraińskich uczniów. To oznacza, że około 120 tysięcy dzieci nie są objęte edukacją w Polsce.
Sytuacja na rynku pracy
Nieścisłości pojawiają się również w danych dotyczących zatrudnienia. Według ZUS, w grudniu 2023 roku w Polsce pracowało 759 tysięcy Ukraińców (396 tysięcy mężczyzn i 363 tysiące kobiet), a w latach 2021-2023 liczba ta wzrosła o 132 tysiące osób. Jednak analiza CenEA pokazuje, że tylko około 40 procent ukraińskich kobiet w wieku 18-59 lat posiada formalne zatrudnienie. To znacząco odbiega od danych NBP z lipca 2024 roku, według których około 70 procent dorosłych uchodźców było aktywnych zawodowo, a 19 procent poszukiwało pracy.
Przyczyny zawyżonych statystyk
Głównym powodem rozbieżności jest brak skutecznego systemu rejestracji wyjazdów Ukraińców z Polski. Aby zostać wykreślonym z systemu, osoba musi oficjalnie zgłosić wyjazd na granicy, zarejestrować się w innym kraju UE lub opuścić strefę Schengen. W praktyce wielu Ukraińców wyjeżdża bez dopełnienia tych formalności, co prowadzi do zawyżenia oficjalnych statystyk. Według szacunków, około 200 tysięcy Ukraińców mogło wyjechać z Polski bez dopełnienia formalności.
Planowane zmiany w systemie rejestracji
MSWiA planuje wprowadzić nowy system potwierdzania pobytu. Jak wyjaśnia wiceminister Maciej Duszczyk, będzie to wiązało się ze zmianą statusu z ochrony tymczasowej na pobyt czasowy. Ukraińcy będą musieli osobiście potwierdzić swój pobyt w urzędach gminy, co pozwoli na weryfikację rzeczywistej liczby migrantów w Polsce. Nowy system ma zostać wprowadzony w ciągu najbliższych miesięcy.
Znaczenie dokładnych danych
Precyzyjne informacje o liczbie i strukturze demograficznej ukraińskich uchodźców są kluczowe dla skutecznej polityki migracyjnej oraz planowania wsparcia społecznego i ekonomicznego. Pozwalają one lepiej dostosować programy integracyjne i edukacyjne oraz działania na rynku pracy do faktycznych potrzeb zarówno uchodźców, jak i społeczeństwa przyjmującego. Według danych MSWiA, w 2023 roku Polska wydała około 2,5 miliarda złotych na wsparcie uchodźców, co stanowi około 0,5 procenta PKB.