Według danych Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, zmiany dotkną większość z 17 milionów źródeł ciepła w Polsce. Wśród nich 28 procent stanowi ogrzewanie gazowe, a ponad 17 procent to piece na paliwa stałe, głównie węgiel. Eksperci szacują, że nowe obciążenia znacząco podniosą koszty ogrzewania domów. Dla właścicieli domów ogrzewanych gazem w pierwszych czterech latach funkcjonowania systemu ETS2 dodatkowe obciążenia wyniosą ponad 6000 zł, a w perspektywie dziesięcioletniej przekroczą 24 000 zł.
Właściciele pieców węglowych będą musieli ponieść jeszcze wyższe koszty – odpowiednio 10 000 zł w pierwszych latach i niemal 40 000 zł w skali dekady. Zmiany te są częścią unijnego programu Fit for 55, którego celem jest redukcja emisji CO2 o 55 procent do 2030 roku w porównaniu z 1990 rokiem.
W ramach nowych regulacji wprowadzony zostanie zakaz instalacji pieców na paliwa kopalne w nowych budynkach, a także obowiązek instalowania paneli fotowoltaicznych w określonych przypadkach. Chociaż koszty transformacji będą wysokie, Unia Europejska przewiduje wsparcie finansowe dla mieszkańców. Polska ma otrzymać około 50 miliardów złotych ze Społecznego Funduszu Klimatycznego.
Środki te zostaną przeznaczone na pomoc dla gospodarstw domowych o niższych i średnich dochodach, dofinansowanie modernizacji systemów grzewczych oraz termomodernizację budynków. Rząd ma także przygotować programy wsparcia dla osób planujących wymianę źródeł ciepła, co ma ułatwić przejście na bardziej ekologiczne rozwiązania.
Eksperci podkreślają, że transformacja energetyczna budownictwa jest konieczna nie tylko ze względu na cele klimatyczne, ale także rosnące ceny paliw kopalnych. Dotychczasowe programy przejściowe, takie jak zachęty do przejścia z węgla na gaz, były tylko etapem pośrednim. Teraz Europa dąży do całkowitej eliminacji paliw kopalnych w ogrzewnictwie, promując rozwiązania oparte na odnawialnych źródłach energii i pompach ciepła.
Pełne wdrożenie nowych przepisów może zostać opóźnione do 2028 roku, co daje gospodarstwom domowym więcej czasu na dostosowanie się do zmian. Eksperci jednak zalecają, by nie czekać do ostatniej chwili, ponieważ koszty eksploatacji tradycyjnych systemów grzewczych będą systematycznie rosły.
Transformacja ogrzewania budynków w Polsce będzie szczególnie wymagająca, ponieważ wiele budynków wciąż korzysta z przestarzałych systemów grzewczych. Kluczowe wyzwania to:
* Wysokie koszty modernizacji systemów grzewczych,
* Brak świadomości i wiedzy na temat nowoczesnych technologii,
* Ograniczone możliwości finansowe gospodarstw domowych,
* Niedostateczna infrastruktura wspierająca odnawialne źródła energii.
Rząd będzie musiał zapewnić skuteczny system dofinansowań i zachęt, aby proces transformacji był sprawiedliwy i nie prowadził do nadmiernych obciążeń finansowych dla obywateli.
Unijna reforma systemu ogrzewania budynków to największa zmiana w tej dziedzinie od dekad. Podatek od emisji CO2, zakaz pieców na paliwa kopalne i obowiązek instalacji odnawialnych źródeł energii oznaczają znaczące koszty dla właścicieli domów, ale jednocześnie mają przyczynić się do obniżenia emisji i poprawy efektywności energetycznej.
Najbliższe lata pokażą, czy Polska jest gotowa na te zmiany. Sukces transformacji będzie zależał od skuteczności systemu wsparcia oraz tempa wdrażania innowacyjnych technologii. Właściciele budynków muszą jednak przygotować się na rosnące koszty eksploatacji tradycyjnych systemów i konieczność modernizacji.
Eksperci radzą, by nie zwlekać z decyzjami o modernizacji ogrzewania. Im szybciej zostaną podjęte działania na rzecz ekologicznych systemów, tym większa szansa na skorzystanie z dofinansowań i uniknięcie wyższych kosztów eksploatacyjnych w przyszłości. Proces transformacji energetycznej jest nieunikniony – pozostaje tylko pytanie, jak dobrze się do niego przygotować.
Najlepiej skorzystać z firm specjalizujących się w tym obszarze, zwłaszcza jeżeli nie znamy się na temacie. Inaczej może się okazać, że nowe ogrzewanie może kosztować więcej niż gdybyśmy zaczęli płacić podatek.