W ostatnich latach obserwujemy w Polsce systematyczne ograniczanie dostępu do gotówki. Liczba bankomatów maleje, limity wypłat stają się coraz bardziej restrykcyjne, a opłaty za korzystanie z własnych pieniędzy rosną. Czy jesteśmy świadkami końca ery gotówki?
Bankomaty znikają z ulic – dlaczego?
Jeszcze kilka lat temu bankomaty były powszechnym elementem krajobrazu miejskiego. Obecnie ich liczba drastycznie spada. Według danych Narodowego Banku Polskiego, w marcu 2024 roku funkcjonowało 20 869 bankomatów, co oznacza spadek o 1 300 urządzeń w porównaniu do grudnia 2023 roku . Banki tłumaczą ten trend rosnącymi kosztami utrzymania urządzeń oraz malejącym zainteresowaniem klientów, którzy coraz częściej korzystają z płatności bezgotówkowych.
Limity wypłat – ile gotówki możesz pobrać?
Oprócz zmniejszającej się liczby bankomatów, klienci napotykają na ograniczenia w wysokości jednorazowych wypłat. Wiele banków ustala limity na poziomie 800–1 000 zł na pojedynczą transakcję. Choć teoretycznie możliwe jest wypłacenie większych kwot, często wiąże się to z koniecznością przeprowadzenia kilku operacji, co jest nie tylko uciążliwe, ale również generuje dodatkowe koszty w postaci prowizji .
Rosnące opłaty – kto na tym zyskuje?
Korzystanie z bankomatów staje się coraz droższe. Prowizje za wypłatę gotówki z obcych bankomatów mogą sięgać nawet 5% pobieranej kwoty. Co ciekawe, to nie operatorzy bankomatów, ale same banki są głównymi beneficjentami tych opłat. Przykładowo, przy wypłacie 1 000 zł, klient może zapłacić nawet 50 zł prowizji, podczas gdy rzeczywisty koszt takiej transakcji dla banku wynosi zaledwie 1,20–1,70 zł .
Unijne regulacje – kolejny krok w stronę bezgotówkowości
Unia Europejska planuje wprowadzenie limitów transakcji gotówkowych. Od 2027 roku maksymalna kwota płatności gotówkowej ma wynosić 10 000 euro, a transakcje powyżej 3 000 euro będą wymagały weryfikacji tożsamości . Celem tych regulacji jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy, ale w praktyce prowadzą one do dalszego ograniczania roli gotówki w obiegu.
Społeczeństwo bezgotówkowe – korzyści czy zagrożenia?
Przejście na płatności bezgotówkowe niesie za sobą zarówno zalety, jak i wady. Z jednej strony, transakcje elektroniczne są szybkie, wygodne i często bezpieczniejsze. Z drugiej jednak, uzależnienie od systemów elektronicznych może prowadzić do wykluczenia finansowego osób starszych, mieszkańców obszarów wiejskich czy tych, którzy z różnych powodów nie korzystają z nowoczesnych technologii.
Co dalej z gotówką w Polsce?
Obecne trendy wskazują na dalsze ograniczanie roli gotówki w polskiej gospodarce. Jednak całkowite jej wyeliminowanie wydaje się mało prawdopodobne w najbliższych latach. Wielu Polaków wciąż ceni sobie fizyczny pieniądz jako symbol niezależności i bezpieczeństwa. Niemniej jednak, warto być świadomym zachodzących zmian i dostosowywać się do nowych realiów finansowych.