W obliczu rosnących zagrożeń, takich jak katastrofy naturalne, cyberataki czy konflikty zbrojne, Komisja Europejska (KE) ogłosiła nową strategię znaną jako „Unia Gotowości”. Celem tej inicjatywy jest zwiększenie odporności państw członkowskich oraz ich obywateli na różnorodne kryzysy. Jednym z kluczowych zaleceń jest gromadzenie zapasów żywności, wody i leków wystarczających na co najmniej 72 godziny.
Dlaczego 72 godziny?
Według zaleceń KE, pierwsze 72 godziny po wystąpieniu kryzysu są kluczowe dla zapewnienia przetrwania i bezpieczeństwa. W tym czasie dostęp do podstawowych dóbr i usług może być ograniczony lub całkowicie zablokowany. Dlatego tak istotne jest, aby każdy obywatel Unii Europejskiej był przygotowany na takie sytuacje.
Co powinno znaleźć się w zestawie awaryjnym?
Komisja Europejska zaleca, aby zestaw awaryjny zawierał:
- Żywność: produkty o długim terminie przydatności, łatwe do przygotowania i spożycia.
- Woda: co najmniej 3 litry na osobę dziennie, na okres minimum 3 dni.
- Leki: podstawowe leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz leki na przewlekłe choroby, jeśli takie są stosowane.
- Dokumenty tożsamości: kopie ważnych dokumentów, takich jak dowód osobisty czy paszport.
- Inne przedmioty: latarka, radio na baterie, powerbank do ładowania urządzeń mobilnych, podstawowe narzędzia, środki higieny osobistej.
Taki zestaw ma na celu zapewnienie podstawowych potrzeb życiowych i komunikacyjnych w czasie kryzysu.
Edukacja i świadomość obywatelska
Komisja podkreśla również znaczenie edukacji w zakresie gotowości na sytuacje kryzysowe. W planach jest wprowadzenie odpowiednich lekcji do szkół, aby młodsze pokolenia były świadome zagrożeń i potrafiły się na nie przygotować. Ponadto, zaleca się opracowanie planów awaryjnych na poziomie gospodarstw domowych, uwzględniających specyfikę lokalnych zagrożeń.
Współpraca na poziomie UE
Strategia „Unia Gotowości” zakłada również wzmocnienie współpracy między państwami członkowskimi w zakresie dzielenia się informacjami, zasobami i doświadczeniem. Tworzone są wspólne platformy komunikacyjne, które umożliwią szybkie przekazywanie informacji w czasie rzeczywistym podczas kryzysów.
Reakcja państw członkowskich
Państwa członkowskie pozytywnie reagują na inicjatywę KE. W Polsce, w dniach 4-5 marca 2025 r., odbyło się nieformalne spotkanie ministrów telekomunikacji, podczas którego przyjęto Apel Warszawski dotyczący wyzwań związanych z cyberbezpieczeństwem. Podkreślono konieczność szybkiego reagowania na zagrożenia cyfrowe oraz zapewnienia ciągłości działania infrastruktury krytycznej.
Krytyka i kontrowersje
Nie brakuje jednak głosów krytycznych wobec strategii KE. Część ekspertów uważa, że skupienie się na indywidualnej gotowości obywateli może odwrócić uwagę od potrzeby systemowych rozwiązań na poziomie państw i Unii. Zwracają uwagę, że inwestycje w infrastrukturę krytyczną, szkolenia służb ratunkowych oraz międzynarodowa współpraca są równie istotne, jeśli nie ważniejsze, w zapewnianiu bezpieczeństwa obywateli.
Inicjatywa Komisji Europejskiej mająca na celu zwiększenie gotowości obywateli i państw członkowskich na sytuacje kryzysowe jest krokiem w stronę lepszego przygotowania na nieprzewidywalne zdarzenia. Jednak sukces tej strategii zależy od zrównoważonego podejścia, które łączy indywidualne przygotowanie z systemowymi rozwiązaniami na poziomie krajowym i unijnym.