Media Expert znów „płaci za oceny”. Rzeczniczka Praw Dziecka szykuje skargę

Od 27 do 30 czerwca 2025 roku sieć Media Expert prowadzi kampanię „Płacimy za oceny”, w której uczniowie mogą otrzymać 5 zł rabatu za każdą piątkę i 6 zł za każdą szóstkę na świadectwie szkolnym. Choć akcja może wydawać się niewinna i motywująca, spotyka się z ostrą krytyką ze strony Rzeczniczki Praw Dziecka, która zapowiada złożenie skargi do Komisji Etyki Reklamy. Zdaniem RPD tego typu promocje są wykluczające, szkodliwe i niezgodne z Konwencją o prawach dziecka.

Rabat za oceny – kampania pod ostrzałem

Kampania „Płacimy za oceny” wróciła do sieci Media Expert na zakończenie roku szkolnego 2024/2025. Mechanizm promocji zakłada, że rodzice mogą otrzymać zniżkę na zakupy, której wysokość zależy od ocen widniejących na świadectwie dziecka. W praktyce oznacza to:

• 5 zł rabatu za ocenę bardzo dobrą (5)
• 6 zł rabatu za ocenę celującą (6)

Promocja dotyczy zarówno ocen końcoworocznych, jak i świadectw z czerwonym paskiem.

Rzeczniczka Praw Dziecka: „To działania wykluczające”

Na pytanie o stanowisko w tej sprawie Biuro Rzecznika Praw Dziecka odpowiedziało jednoznacznie: RPD nie popiera tego typu kampanii marketingowych. W nadesłanym komentarzu Monika Horna-Cieślak oraz społeczny zastępca RPD Jan Gawroński podkreślili:

„Każde dziecko jest wyjątkowe i wartościowe bez względu na uzyskiwane oceny. Posiada unikalne talenty, umiejętności i cechy charakteru, które nie zawsze znajdują odzwierciedlenie w stopniach szkolnych”.

Zwrócono także uwagę na czynniki wpływające na wyniki w nauce, takie jak:

• sytuacja rodzinna i finansowa
• dostęp do zasobów edukacyjnych
• zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka

Zdaniem RPD, koncentrowanie się wyłącznie na ocenach jako kryterium premiującym może wzmacniać nierówności edukacyjne i wykluczać dzieci z trudniejszych środowisk.

Krytyka oparta na konwencjach międzynarodowych

W oficjalnym komunikacie, który przypomniano również w tym roku, RPD przypomina, że kampanie tego rodzaju nie sprzyjają realizacji postanowień Konwencji o prawach dziecka oraz Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych.

Rzeczniczka i jej zastępcy apelowali już w 2024 roku do przedsiębiorców, właścicieli sieci handlowych i marketingowców o zaniechanie takich praktyk. Apel, jak widać, nie został uwzględniony przez wszystkie firmy. Media Expert po raz kolejny zdecydował się uruchomić akcję rabatową na zakończenie roku szkolnego.

RPD zapowiada skargę do Komisji Etyki Reklamy

Na tym działania RPD się nie kończą. Jak poinformowało biuro rzecznika, w związku z kontynuacją akcji przez Media Expert zostanie przygotowana skarga do Komisji Etyki Reklamy (KER). W ocenie RPD promocja ta:

• wyklucza dzieci z gorszymi ocenami lub z indywidualnymi trudnościami w nauce
• promuje złe wzorce kultury edukacyjnej
• tworzy niepotrzebną presję psychiczną i porównania między uczniami

„Rabat za ocenę to nie nagroda, to komunikat: jesteś lepszy, jeśli masz piątkę. A to nieprawda i nieodpowiedzialne podejście do dzieci” – podkreślają przedstawiciele RPD.

Media Expert milczy, ale sprawa nabiera rozgłosu

Redakcja eDziecko.pl, która jako pierwsza poinformowała o kontrowersji, zwróciła się do Media Expert o komentarz. Do momentu publikacji artykułu odpowiedź nie została udzielona.

Nie jest to pierwszy przypadek, gdy akcje promocyjne sieci handlowych stają się przedmiotem sporu etycznego. W ubiegłych latach podobne kampanie pojawiały się m.in. w sieciach spożywczych, stacjach benzynowych czy drogeriach. Jednak to właśnie Media Expert jako jedna z największych sieci RTV/AGD w Polsce, przyciąga największą uwagę opinii publicznej oraz organów państwowych.

Wnioski i pytania etyczne

Z perspektywy analitycznej, przypadek ten pokazuje rosnące napięcie na styku marketingu i odpowiedzialności społecznej. Coraz więcej ekspertów podkreśla, że działania firm powinny być nie tylko legalne, ale i etyczne – szczególnie gdy dotyczą dzieci.

Praktyki takie jak „płacenie za oceny” mogą być postrzegane jako forma komercyjnego warunkowania sukcesu, a nie wspierania rozwoju dziecka w jego indywidualnym tempie. Problem nie leży wyłącznie w rabacie, ale w systemowym przekazie, który promuje wynik zamiast procesu, rywalizację zamiast współpracy.