Polskie gospodarstwa domowe coraz częściej muszą mierzyć się z konsekwencjami utrzymujących się wysokich stóp procentowych. Stopa referencyjna wynosząca 5,75 procent, a pierwsze obniżki przewidywane dopiero na maj 2025 roku, wydają się być źródłem niepewności dla milionów polskich kredytobiorców. Długotrwałe obciążenie domowych budżetów wysokimi ratami kredytów może mieć daleko idące konsekwencje społeczne, wykraczające poza czysto ekonomiczny wymiar problemu.
W Polsce, gdzie według danych GUS, 63,4% gospodarstw domowych ma zaciągnięty kredyt hipoteczny, a 42,2% z nich to kredyty o wysokim ryzyku, sytuacja jest szczególnie poważna. Rodziny obciążone kredytami będą musiały radykalnie ograniczyć wydatki na cele rozwojowe, kulturę czy wypoczynek, co może prowadzić do pogłębienia różnic społecznych między kredytobiorcami a osobami wolnymi od zobowiązań kredytowych.
Wyniki analizy przeprowadzonej przez Instytut Badań Ekonomicznych pokazują, że aż 70% kredytobiorców w Polsce deklaruje, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy musiało ograniczyć swoje wydatki na towary i usługi. Co więcej, 40% z nich oświadczyło, że jest gotowe do poniesienia dodatkowych kosztów, aby spłacić kredyt w krótszym czasie.
Problem wysokich rat kredytowych może również wpłynąć na rynek pracy. Wielu kredytobiorców, szukając dodatkowych źródeł dochodu, decyduje się na podejmowanie dodatkowego zatrudnienia lub wydłużanie czasu pracy. Taka sytuacja, choć pozwala na lepszą obsługę zobowiązań, może prowadzić do przemęczenia, stresu i problemów zdrowotnych. Według danych Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, w Polsce already 23,4% pracowników cierpi z powodu przemęczenia.
W dłuższej perspektywie, utrzymująca się niepewność co do przyszłych decyzji Rady Polityki Pieniężnej może również wpłynąć na zachowania konsumenckie i inwestycyjne Polaków. Wiele osób może wstrzymywać się z większymi zakupami czy inwestycjami, obawiając się o swoją przyszłą zdolność do obsługi zobowiązań. To z kolei może prowadzić do spowolnienia gospodarczego i dalszego pogłębienia problemów ekonomicznych.
Szczególnie niepokojący jest potencjalny wpływ wysokich stóp procentowych na rynek nieruchomości. Utrudniony dostęp do kredytów mieszkaniowych może prowadzić do pogłębienia się kryzysu mieszkaniowego, szczególnie wśród młodego pokolenia. Rosnące koszty kredytów w połączeniu z wysokimi cenami nieruchomości mogą sprawić, że marzenie o własnym mieszkaniu stanie się nieosiągalne dla wielu Polaków, co może prowadzić do frustracji i napięć społecznych.
W kontekście demograficznym, przedłużający się okres wysokich kosztów kredytów może przyczynić się do dalszego odkładania przez młodych ludzi decyzji o założeniu rodziny. Niepewność finansowa i wysokie obciążenia kredytowe często są wymieniane jako jedne z głównych przyczyn spadku dzietności w Polsce. Brak perspektyw na szybką poprawę sytuacji może ten trend jeszcze pogłębić, co w dłuższej perspektywie będzie miało poważne konsekwencje dla całego społeczeństwa.
Polskie rodziny muszą być gotowe na długotrwałą walkę z wysokimi ratami kredytów. Jest to również wielkie wyzwanie dla polskiego rządu i instytucji finansowych, aby znaleźć skuteczne rozwiązania, które pozwolą złagodzić skutki tej sytuacji i umożliwić rodzinom utrzymanie się na powierzchni.