Od lat kierowcy zastanawiają się, czy w Polsce istnieje prawny obowiązek wymiany opon na zimowe. Mimo powtarzających się apeli ekspertów i kampanii edukacyjnych, polskie przepisy wciąż nie wymagają jazdy na zimówkach od konkretnej daty. Co istotne, choć prawo nie nakłada formalnego obowiązku, jazda na letnich oponach w trudnych warunkach może mieć poważne konsekwencje – zarówno dla bezpieczeństwa, jak i dla portfela. Ubezpieczyciele coraz częściej analizują stan ogumienia po wypadkach, a w niektórych sytuacjach mogą odmówić wypłaty z polisy AC. Wyjaśniamy, co dokładnie mówią przepisy, jakie są zasady stosowane przez towarzystwa ubezpieczeniowe i dlaczego kierowcy powinni zachować ostrożność.
Czy w Polsce istnieje obowiązek posiadania opon zimowych?
W przeciwieństwie do wielu krajów europejskich – jak Niemcy, Austria, Czechy czy Norwegia – w Polsce nie istnieje przepis nakładający obowiązek jazdy na oponach zimowych w określonym terminie. Oznacza to, że kierowca może korzystać z opon letnich przez cały rok, o ile uzna, że warunki na to pozwalają.
Od lat pojawiają się propozycje zmian, zwłaszcza w okresach intensywnych opadów śniegu. Jednak żaden rząd nie wprowadził dotychczas takiego obowiązku. Ostatnie głośne dyskusje na ten temat odbywały się w sezonach zimowych 2020/2021 i 2022/2023, kiedy drogi były wyjątkowo oblodzone, a służby ratunkowe odnotowywały wzrost liczby kolizji.
Co mówią obowiązujące przepisy?
Aktualnie regulacje wynikają wyłącznie z ogólnych zapisów ustawy Prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z nimi kierowca ma obowiązek:
- zapewnić należyty stan techniczny pojazdu,
- dostosować wyposażenie i sposób jazdy do warunków na drodze.
W praktyce oznacza to, że jeśli kierowca spowoduje kolizję, bo nie był w stanie zahamować na letnich oponach w śniegu, może zostać uznany za osobę, która nie dostosowała pojazdu do warunków, co będzie obciążać go odpowiedzialnością.
Jak wyjaśnia ekspert ds. bezpieczeństwa transportu cytowany przez media branżowe:
– Brak obowiązku prawnego nie zwalnia kierowcy z odpowiedzialności za stan pojazdu. Jeśli auto na letnich oponach traci przyczepność na oblodzonej drodze, organy ścigania mogą uznać to za zaniedbanie.
W jakich krajach zimówki są obowiązkowe?
Dla porównania warto wskazać kraje, w których przepisy są znacznie bardziej restrykcyjne:
- Niemcy – obowiązek opon zimowych w warunkach zimowych (tzw. obowiązek sytuacyjny).
- Austria – od 1 listopada do 15 kwietnia zimówki są obowiązkowe w razie wystąpienia śniegu lub lodu.
- Czechy – od 1 listopada do 31 marca w wybranych rejonach kraju.
W tych państwach jazda na letnich oponach w zimie może skutkować wysokimi mandatami – w Austrii sięgającymi nawet 5 tys. euro.
Dlaczego mimo braku obowiązku kierowcy powinni uważać? Ubezpieczyciele analizują opony
Choć prawo nie wymaga zimówek, sytuacja komplikuje się w momencie wypadku lub szkody zgłaszanej do ubezpieczyciela. Coraz więcej towarzystw w OWU (Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia) zamieszcza zapisy dotyczące stanu technicznego pojazdu podczas szkody.
Czy ubezpieczyciel może odmówić wypłaty?
W przypadku polisy OC – nie. Towarzystwo ubezpieczeniowe nie ma prawa odmówić wypłaty osobie poszkodowanej, nawet jeśli sprawca jechał na letnich oponach po zaśnieżonej drodze.
Sytuacja wygląda inaczej przy ubezpieczeniach dobrowolnych, takich jak AC, gdzie obowiązują dodatkowe zapisy.
Niektóre firmy zastrzegają, że odmowa wypłaty lub zmniejszenie odszkodowania jest możliwe, jeśli kierowca:
- miał nieodpowiednie ogumienie do warunków pogodowych,
- doprowadził do szkody poprzez zaniedbanie stanu technicznego pojazdu,
- utrudnił hamowanie czy manewrowanie z powodu złych opon.
W praktyce oznacza to, że jeśli do szkody dojdzie np. w grudniu, na drodze pokrytej śniegiem, a kierowca korzystał z opon letnich, ubezpieczyciel może argumentować, że zwiększyło to ryzyko poślizgu.
Eksperci branży ubezpieczeniowej oceniają, że takie sytuacje zdarzają się głównie wtedy, gdy:
- bieżnik jest zużyty poniżej ok. 1,6 mm,
- opony mają nieodpowiednie oznaczenie (brak symbolu 3PMSF lub M+S),
- kierowca ewidentnie nie dostosował się do warunków zimowych.
Jak podkreśla analityk rynku motoryzacyjnego:
– Zdarzają się odmowy wypłaty odszkodowania z AC, jeśli jazda na letnich oponach w śniegu przyczyniła się do szkody. Ubezpieczyciel nie musi wykazać stuprocentowej winy, wystarczy wpływ na zwiększenie ryzyka.
Co to oznacza dla kierowców?
W praktyce jazda bez zimówek w grudniu nie grozi mandatem. Jednak ryzyko finansowe jest realne – zwłaszcza przy drogich szkodach z AC, gdzie odszkodowania sięgają dziesiątek tysięcy złotych.
Polscy kierowcy powinni też pamiętać, że samochód wyposażony w opony wielosezonowe z homologacją zimową(3PMSF) traktowany jest tak samo jak pojazd na zimówkach.
Warunki pogodowe a bezpieczeństwo
Statystyki policyjne pokazują, że do największej liczby kolizji dochodzi przy pierwszych opadach śniegu, zwykle w okresie:
listopad – grudzień.
Powody są powtarzalne:
- zbyt późna zmiana opon,
- jazda na oponach letnich w temperaturze poniżej +7°C,
- wydłużona droga hamowania nawet o 30–40%,
- utrata kontroli przy skrętach i nagłych manewrach.
Według badań ITS (Instytutu Transportu Samochodowego), opony zimowe pozwalają skrócić drogę hamowania na śniegu o średnio 10–15 metrów w porównaniu z oponami letnimi. To różnica, która w realnym ruchu decyduje o tym, czy dojdzie do zderzenia.
Czy przepisy mogą się zmienić? Analiza rynku i planów legislacyjnych
W debacie publicznej regularnie powraca temat wprowadzenia obowiązkowych zimówek. Zwolennicy argumentują, że poprawiłoby to bezpieczeństwo na drogach, zwłaszcza w regionach górskich. Przeciwnicy wskazują jednak na rosnące koszty życia i dodatkowe obciążenie finansowe dla kierowców.
Czy rząd planuje zmiany?
Na 2025 rok nie ma oficjalnych zapowiedzi dotyczących nowelizacji ustawy Prawo o ruchu drogowym w tym zakresie. Ministerstwo Infrastruktury w poprzednich latach podkreślało, że nie widzi potrzeby odgórnego nakazu, argumentując:
- rosnącą popularność opon wielosezonowych,
- zróżnicowane warunki pogodowe między regionami Polski,
- brak jednoznacznych danych, że sam nakaz znacząco poprawiłby bezpieczeństwo.
Jednak według danych branżowych ponad 70% polskich kierowców i tak wymienia opony sezonowo, mimo braku formalnego obowiązku.
Reakcja opinii publicznej
Co roku przed zimą portale społecznościowe i lokalne grupy kierowców zalewają pytania:
- „Czy od 1 grudnia muszę mieć zimówki?”
- „Czy policja kontroluje rodzaj opon?”
- „Czy grozi mi kara za letnie opony zimą?”
Powracające wątpliwości pokazują, że temat wymaga jasnej komunikacji. Wielu kierowców kieruje się błędnymi informacjami lub myli przepisy polskie z zagranicznymi.
Co sprawdza policja?
Funkcjonariusze mogą skontrolować:
- ogólny stan techniczny pojazdu,
- głębokość bieżnika,
- widoczne uszkodzenia opon.
Policja nie ma podstaw prawnych, by wystawić mandat wyłącznie za jazdę na letnich oponach w grudniu. Jeśli jednak opony są zużyte lub stwarzają zagrożenie, może zatrzymać dowód rejestracyjny i nakazać wymianę ogumienia.