W niedzielę, 1 czerwca 2025 roku, Polacy zdecydowali w drugiej turze wyborów prezydenckich o następcy urzędującego prezydenta, Andrzeja Dudy. Zwycięzcą został Karol Nawrocki, jednak mimo poznania wyników wyborów, obecny prezydent nadal pozostaje głową państwa. Kiedy dokładnie dobiegnie końca kadencja Andrzeja Dudy i kiedy nowy prezydent obejmie oficjalnie urząd? Wyjaśniamy, jakie regulacje konstytucyjne decydują o terminach zmian w Pałacu Prezydenckim i dlaczego na formalne objęcie funkcji przez Karola Nawrockiego trzeba jeszcze poczekać.
Kadencja prezydenta a konstytucyjne zasady zaprzysiężenia
Zgodnie z obowiązującą Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej – konkretnie z artykułem 127 – kadencja prezydenta rozpoczyna się w momencie złożenia przez niego przysięgi przed Zgromadzeniem Narodowym. Ten organ stanowi wspólne posiedzenie obu izb parlamentu – Sejmu i Senatu.
Kluczowe jest zatem, że momentem objęcia urzędu prezydenta nie jest data ogłoszenia wyników wyborów, lecz oficjalne złożenie przysięgi. Przysięga ta – zgodnie z artykułem 130 Konstytucji – jest niezbędnym warunkiem rozpoczęcia pełnienia funkcji głowy państwa.
Do kiedy Andrzej Duda pozostaje prezydentem?
Obecny prezydent, Andrzej Duda, sprawuje urząd nieprzerwanie od 6 sierpnia 2015 roku. Pierwszą kadencję rozpoczął właśnie tego dnia, a drugą – 6 sierpnia 2020 roku. Kadencja prezydenta trwa 5 lat, co oznacza, że jego mandat zakończy się formalnie 6 sierpnia 2025 roku.
W praktyce zatem, mimo że wybory i ich wynik znane są już od początku czerwca, Andrzej Duda pozostanie pełnoprawnym prezydentem jeszcze przez około dwa miesiące. W tym czasie zachowuje wszystkie uprawnienia i obowiązki wynikające z konstytucyjnej roli głowy państwa, w tym m.in. podpisywanie ustaw, mianowanie sędziów oraz wykonywanie prawa łaski.
Kiedy zaprzysiężenie Karola Nawrockiego?
Nowy prezydent, Karol Nawrocki, obejmie urząd dopiero w dniu zaprzysiężenia. Zwyczajowo ceremonia ta odbywa się na zakończenie urzędowania poprzednika, a więc w dniu 6 sierpnia 2025 roku. Data i godzina zaprzysiężenia są ustalane przez Zgromadzenie Narodowe, które zwoływane jest specjalnie na tę okazję.
Dopiero po uroczystym złożeniu przysięgi Karol Nawrocki będzie mógł formalnie rozpocząć wykonywanie obowiązków prezydenta. Przysięga jest więc momentem przejścia konstytucyjnej władzy i uznaniem nowego przywódcy państwa. W tym dniu nowy prezydent zyskuje pełnię uprawnień, co umożliwia mu realizację kluczowych zadań – takich jak podpisywanie aktów prawnych, nadawanie nominacji sędziowskich czy korzystanie z prawa łaski.
Znaczenie konstytucyjnego terminu zaprzysiężenia dla stabilności państwa
Uregulowanie momentu objęcia urzędu przez prezydenta na podstawie przysięgi ma fundamentalne znaczenie dla ciągłości i stabilności władzy państwowej. Taka regulacja zapobiega sytuacjom, w których doszłoby do próby sprawowania funkcji prezydenckiej przez dwie osoby jednocześnie lub, przeciwnie, do powstania luki władzy.
Pozostawienie Andrzeja Dudy na stanowisku do sierpnia pozwala na płynne przejęcie obowiązków i przygotowanie formalne nowego prezydenta do sprawowania urzędu. W szczególności daje to czas na odpowiednią organizację ceremonii, które mają wymiar nie tylko polityczny, ale także państwowy i symboliczny.
Komentarz ekspercki
Z punktu widzenia konstytucjonalisty oraz analityka politycznego, ten system jest przykładem dojrzałej demokracji, w której zmiana władzy odbywa się według jasno określonych, przewidywalnych zasad.
Wybory są oczywiście kluczowym momentem demokracji, lecz to nie wynik głosowania, a formalne zaprzysiężenie przesądza o tym, kto sprawuje władzę. Taki model chroni państwo przed chaosami prawnymi i pozwala na zachowanie ciągłości funkcjonowania wszystkich instytucji.
W przypadku wyborów prezydenckich w 2025 roku, okres przejściowy między ogłoszeniem wyników a zaprzysiężeniem nowego prezydenta powinien być wykorzystany na przygotowanie niezbędnych działań administracyjnych oraz zapewnienie stabilności politycznej, co ma fundamentalne znaczenie dla zaufania obywateli do państwa.
Choć wyborcy już 1 czerwca 2025 roku wybrali nowego prezydenta Polski, Karola Nawrockiego, oficjalna zmiana na stanowisku nastąpi dopiero po jego zaprzysiężeniu, które planowane jest na 6 sierpnia 2025 roku. Do tego momentu urzędujący prezydent, Andrzej Duda, będzie pełnił wszystkie obowiązki wynikające z Konstytucji.
Przepisy jasno regulują ten proces, zapewniając stabilność władzy i bezpieczeństwo prawne. Dla obywateli i obserwatorów życia politycznego oznacza to, że choć wynik wyborów jest znany, faktyczna zmiana na stanowisku prezydenta wymaga jeszcze odczekania określonego czasu.