Wśród szybko rozwijających się technologii płatniczych i walut cyfrowych, profesor Tomasz Rostkowski z Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie podejmuje temat zachowania tradycyjnej formy pieniądza w obiegu. Jego analiza wskazuje na kluczowe aspekty bezpieczeństwa i niezależności finansowej, które zapewnia gotówka w coraz bardziej zdygitalizowanym świecie.
Bezpieczeństwo systemu płatniczego
W sytuacji awarii technicznej lub blackoutu, tylko gotówka umożliwia kontynuowanie podstawowych transakcji gospodarczych. To szczególnie istotne w kontekście rosnącego uzależnienia społeczeństwa od systemów elektronicznych. W 2020 roku, według danych Narodowego Banku Polskiego, ponad 70% Polaków korzystało z usług bankowych online, co oznacza, że awaria systemu elektronicznego mogłaby sparaliżować większość transakcji finansowych.
Prywatność finansowa
Transakcje gotówkowe nie pozostawiają cyfrowego śladu, co w czasach rosnącej inwigilacji cyfrowej nabiera szczególnego znaczenia. Profesor Rostkowski zwraca uwagę, że możliwość dokonywania anonimowych zakupów jest istotnym elementem wolności osobistej. Wartość tej zasady jest tym bardziej istotna, że w Polsce, według danych Urzędu Ochrony Danych Osobowych, aż 80% mieszkańców jest przeciwnych udostępnianiu danych osobowych firmom prywatnym.
Włączenie społeczne
Mimo postępującej cyfryzacji, znacząca część społeczeństwa nadal preferuje lub jest zmuszona do korzystania z gotówki. Według GUS, w 2020 roku, aż 15% Polaków w wieku 65-74 lat nie posiadało konta bankowego. Gotówka jest więc niezbędnym elementem umożliwiającym tym osobom realizację codziennych zakupów i transakcji.
Równowaga między tradycją a innowacją
Ekspert podkreśla, że nie chodzi o całkowite odrzucenie innowacji finansowych, ale o zachowanie równowagi między nowoczesnością a sprawdzonymi rozwiązaniami. Gotówka pełni rolę swoistego mechanizmu bezpieczeństwa w systemie finansowym, zapewniając obywatelom realną alternatywę w przypadku problemów z systemami elektronicznymi.
Warianty alternatywne: CBDC i inne
W kontekście rozwoju walut cyfrowych banków centralnych (CBDC), utrzymanie gotówki w obiegu nabiera dodatkowego znaczenia. Profesor Rostkowski zwraca uwagę, że CBDC mogą zostać wykorzystane jako narzędzie kontroli społecznej, co pokazuje przykład z Kanady, gdzie rząd wykorzystał system bankowy do ograniczenia dostępu do środków finansowych protestującym obywatelom.
W dobie rosnących cyberzagrożeń i napięć geopolitycznych, zachowanie różnorodności form płatności staje się kluczowe dla bezpieczeństwa ekonomicznego społeczeństwa. Tradycyjny pieniądz może okazać się niezbędnym elementem systemu finansowego, gwarantującym stabilność i niezależność ekonomiczną obywateli.