Od 2018 roku program „Czyste Powietrze” objął ponad 800 tysięcy Polaków, oferując dofinansowanie w wysokości 26,5 miliarda złotych. Jednak, wraz z wykryciem licznych nieprawidłowości w realizacji programu, Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiada intensyfikację kontroli w domach beneficjentów.
Poważne Nadużycia Wykryte w Programie „Czyste Powietrze”
Dotychczasowe 4,6 tysiąca kontroli ujawniło poważne nadużycia, w tym zawyżanie kosztów materiałów, instalację niezgodnych z wymogami systemów grzewczych i inne. W 573 przypadkach beneficjenci musieli zwrócić część otrzymanej dotacji. Do końca roku planowana jest kontrola 5 procent wszystkich dofinansowanych inwestycji.
Konsultacje Społeczne i Ulepszanie Systemu
Ministerstwo rozpoczęło cykl konsultacji społecznych mających na celu uszczelnienie systemu. Pod szczególną lupą znalazły się przypadki sztucznego zaniżania dochodów gospodarstw domowych oraz fikcyjnego powiększania składu rodziny dla uzyskania wyższego dofinansowania.
Konsekwencje Intensyfikacji Kontroli
Intensyfikacja kontroli w ramach programu „Czyste Powietrze” może wywołać falę niepokoju społecznego i nieufności wobec programów rządowych. Świadomość możliwej kontroli i konieczności zwrotu dotacji może zniechęcić potencjalnych beneficjentów do uczestnictwa w programie, co może spowolnić proces transformacji energetycznej polskich domów.
Wpływ na Mniej Zamożne Gospodarstwa Domowe
Szczególnie dotyczy to mniej zamożnych gospodarstw domowych, dla których ryzyko finansowe może okazać się zbyt wysokie. Wykryte nieprawidłowości i nadużycia mogą prowadzić do pogłębienia podziałów społecznych i osłabienia więzi społecznych, szczególnie w mniejszych miejscowościach, gdzie informacje o kontrolach szybko się rozprzestrzeniają.
Wpływ na Rynek Wykonawców i Dostawców Urządzeń Grzewczych
Zaostrzenie kontroli może również wpłynąć na rynek wykonawców i dostawców urządzeń grzewczych. Można spodziewać się wzrostu cen usług i materiałów spełniających normy programu, co w konsekwencji może pogłębić problem ubóstwa energetycznego wśród najuboższych gospodarstw domowych.
Ryzyko Rozwoju Szarej Strefy w Sektorze Termomodernizacji
Jednocześnie, intensyfikacja kontroli może prowadzić do rozwoju szarej strefy w sektorze termomodernizacji, gdzie klienci będą szukać tańszych, choć niekoniecznie zgodnych z normami rozwiązań.
Co Czekają Nas w Przyszłości?
W najbliższym czasie, Polacy powinni spodziewać się intensyfikacji kontroli w ramach programu „Czyste Powietrze”. Ministerstwo Klimatu i Środowiska powinno wziąć pod uwagę skutki uboczne intensyfikacji kontroli i znaleźć sposób na zapewnienie, że program będzie realizowany w sposób uczciwy i sprawiedliwy dla wszystkich beneficjentów.