Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) opublikowała alarmujące wyniki masowych kontroli przeprowadzonych w całej Polsce. Funkcjonariusze działający jako „tajemniczy klienci” ujawnili tysiące nieprawidłowości, co skutkowało nałożeniem mandatów na łączną kwotę ponad 12,6 miliona złotych. W centrum uwagi znalazło się unikanie obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na kasach fiskalnych. Dane KAS jednoznacznie wskazują, które sektory gospodarki najczęściej dopuszczają się uchybień, tworząc niechlubny ranking branż. Na jego czele znalazł się jeden, wyraźny lider, w którym nieprawidłowości wykryto w ponad połowie skontrolowanych firm.
Wyniki akcji są niepokojące i pokazują rosnącą skalę problemu w porównaniu z rokiem ubiegłym. Szef KAS, Marcin Łoboda, podkreśla, że administracja skarbowa nie zamierza zwalniać tempa i zapowiada dalsze, wzmożone działania kontrolne. Dla przedsiębiorców to jasny sygnał, że próby omijania przepisów podatkowych wiążą się z coraz większym ryzykiem dotkliwych kar finansowych. Dla klientów to z kolei ważna informacja, które branże wymagają szczególnej czujności.
Jak działają „tajemniczy klienci” ze skarbówki?
Kluczowym narzędziem wykorzystanym przez Krajową Administrację Skarbową było nabycie sprawdzające. To specyficzna forma kontroli, która polega na tym, że funkcjonariusze skarbowi wcielają się w rolę zwykłych konsumentów. Dokonują zakupu towaru lub usługi, aby w praktyce zweryfikować, czy przedsiębiorca działa zgodnie z prawem. Nie informują o swoim prawdziwym celu aż do momentu zakończenia transakcji lub stwierdzenia nieprawidłowości.
Głównym celem nabycia sprawdzającego jest weryfikacja, czy sprzedawca prawidłowo ewidencjonuje sprzedaż przy użyciu kasy fiskalnej i wydaje klientowi paragon. To podstawowy obowiązek większości firm prowadzących sprzedaż detaliczną. Brak paragonu to nie tylko naruszenie praw konsumenta, ale przede wszystkim sygnał, że transakcja może nie zostać zarejestrowana, a należny podatek VAT i dochodowy nie trafi do budżetu państwa.
Procedura ta pozwala na skuteczne wykrywanie nieuczciwych praktyk w czasie rzeczywistym. Funkcjonariusze KAS, udając klientów, sprawdzają firmy w różnych sektorach – od małych punktów gastronomicznych i targowisk, przez salony usługowe, warsztaty samochodowe, aż po przewoźników i sprzedawców internetowych. Jeśli podczas takiej kontroli zostanie ujawnione naruszenie, jak np. niewydanie paragonu, konsekwencje mogą być natychmiastowe i dotkliwe.
Skala nieprawidłowości jest ogromna. Ponad 12 milionów złotych kar
Dane przedstawione przez KAS za pierwszą połowę 2024 roku są zatrważające. W tym okresie przeprowadzono ponad 25 tysięcy nabyć sprawdzających na terenie całego kraju. Wyniki pokazały, że problem unikania opodatkowania jest powszechny. Nieprawidłowości stwierdzono aż w 9 055 przypadkach, co oznacza, że więcej niż co trzecia kontrolowana transakcja (36%) była obarczona jakimś uchybieniem.
Jak podkreślił w rozmowie z Polską Agencją Prasową szef KAS, Marcin Łoboda, najczęstszym przewinieniem było naruszenie obowiązku ewidencjonowania sprzedaży. W konsekwencji tych ustaleń, funkcjonariusze nałożyli prawie 9,5 tysiąca mandatów karnych na łączną kwotę przekraczającą 12,6 miliona złotych. Wysokość pojedynczego mandatu wahała się od 350 zł do nawet 23 900 zł w najpoważniejszych przypadkach.
Szef KAS ostrzega, że odmowa przyjęcia mandatu nie kończy sprawy. „W przypadku, gdy podatnik odmówi przyjęcia mandatu karnego, możemy skierować sprawę na drogę sądową” – wyjaśnił Łoboda. Co więcej, przedsiębiorcy, którzy notorycznie unikają rejestrowania sprzedaży, czyli tzw. recydywiści, muszą liczyć się z objęciem ich firmy szczegółowym nadzorem i dalszymi, bardziej wnikliwymi kontrolami skarbowymi.
Niechlubna „czarna lista” branż. Kto oszukuje najczęściej?
Analiza wyników kontroli pozwoliła na stworzenie rankingu branż, w których odsetek wykrytych nieprawidłowości był najwyższy. Okazuje się, że w niektórych sektorach unikanie kasy fiskalnej jest niemal standardem. Dane te rzucają nowe światło na to, gdzie konsumenci powinni zachować szczególną ostrożność i zawsze domagać się paragonu.
Niechlubne podium otwiera branża budowlana, gdzie nieprawidłowości stwierdzono aż w 58% przeprowadzonych kontroli. Oznacza to, że ponad połowa firm budowlanych i remontowych objętych nabyciem sprawdzającym próbowała uniknąć zarejestrowania usługi. To absolutny lider tego niechlubnego rankingu.
Oto pełna lista branż z najwyższym odsetkiem wykrytych uchybień:
- Branża budowlana – 58% kontroli z nieprawidłowościami
- Branża turystyczna (hotele, pensjonaty) – 55%
- Transport pasażerski (np. taksówki) – 52%
- Branża motoryzacyjna i medyczna – 47%
- Rekreacja i rozrywka – 44%
- Gastronomia – 35%
Wysokie pozycje branży turystycznej i transportowej mogą być szczególnie dotkliwe w okresie wakacyjnym, kiedy popyt na tego typu usługi gwałtownie rośnie. Z kolei wysoki wskaźnik w branży motoryzacyjnej i medycznej budzi poważne obawy co do transparentności tych kluczowych dla obywateli sektorów.
Problem narasta. KAS zapowiada dalsze, wzmożone kontrole
Szef Krajowej Administracji Skarbowej, Marcin Łoboda, zwrócił uwagę na bardzo niepokojący trend. Skala wykrywanych nieprawidłowości rośnie. Porównanie danych z analogicznym okresem ubiegłego roku nie pozostawia złudzeń – problem się pogłębia.
„Analizując nasze działania w ostatnich latach i porównując dane, możemy zauważyć, że w 2024 r. liczba nieprawidłowości, które wykryliśmy w ramach nabyć sprawdzających, wzrosła. W analogicznym okresie ubiegłego roku przeprowadziliśmy 26,9 tys. nabyć sprawdzających, stwierdzając 5944 nieprawidłowości” – powiedział Łoboda. Oznacza to wzrost liczby wykrytych uchybień o ponad 50% rok do roku.
Ten alarmujący wzrost jest dla KAS sygnałem do dalszej intensyfikacji działań. Przedsiębiorcy, zwłaszcza z branż znajdujących się na „czarnej liście”, muszą liczyć się z tym, że prawdopodobieństwo kontroli będzie jeszcze wyższe. Administracja skarbowa zapowiada, że akcje z wykorzystaniem nabyć sprawdzających będą kontynuowane, a ich celem jest uszczelnienie systemu podatkowego i zapewnienie równych warunków konkurencji dla uczciwych firm, które regularnie płacą podatki.
Dla każdego przedsiębiorcy jest to ostatni dzwonek, by zweryfikować poprawność swoich rozliczeń. Dla konsumentów zaś – przypomnienie, że prosząc o paragon, nie tylko dbają o swoje prawa, ale także wspierają uczciwość w gospodarce i przyczyniają się do finansowania usług publicznych, takich jak ochrona zdrowia, edukacja czy infrastruktura.