W całym kraju strażnicy miejscy prowadzą masowe, niezapowiedziane kontrole posesji, sprawdzając, czy wszystkie domowe źródła ciepła zostały zgłoszone do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Brak wpisu to wykroczenie, za które można zapłacić do 500 zł mandatu, a w przypadku skierowania sprawy do sądu – nawet 5 000 zł grzywny. Samo zgłoszenie jest jednak bezpłatne i zajmuje mniej niż kwadrans.
Co sprawdzają strażnicy miejscy
Celem kontroli jest zweryfikowanie, czy każde źródło ciepła w gospodarstwie domowym zostało prawidłowo zarejestrowane. Chodzi nie tylko o główne systemy ogrzewania, ale także o urządzenia dodatkowe, takie jak:
- kominki i piece typu „koza”,
- pompy ciepła,
- kotły gazowe, węglowe i olejowe,
- kolektory słoneczne,
- a nawet piec na biomasę w altance czy warsztacie.
Straż miejska sprawdza również, czy dane w deklaracji CEEB są zgodne ze stanem faktycznym – typ urządzenia, rodzaj paliwa, moc, rok produkcji lub uruchomienia. W ramach jednej wizyty funkcjonariusze mogą także kontrolować przestrzeganie lokalnych uchwał antysmogowych.
Kontrole przeprowadzane są bez wcześniejszego powiadomienia, a funkcjonariusze mają prawo wejść na teren posesji i poprosić o dokumentację urządzeń grzewczych. Wejście do części mieszkalnej wymaga zgody właściciela, chyba że przepisy stanowią inaczej (np. w sytuacji zagrożenia życia lub konieczności zabezpieczenia dowodów).
Kogo obowiązuje wpis do CEEB
Zgodnie z przepisami, każdy właściciel lub zarządca budynku, w którym znajduje się źródło ciepła lub spalania paliw o mocy do 1 MW, ma obowiązek zgłosić je do ewidencji. Dotyczy to zarówno budynków mieszkalnych, jak i niemieszkalnych – bez względu na to, czy urządzenie jest używane regularnie, czy tylko okazjonalnie.
Najczęstsze błędy właścicieli:
- zgłoszenie tylko głównego kotła, bez kominka lub pieca pomocniczego,
- brak rejestracji pompy ciepła, która również jest traktowana jako źródło ogrzewania,
- przekroczenie 14-dniowego terminu na zgłoszenie nowego urządzenia od dnia uruchomienia.
Każde z tych uchybień może skończyć się mandatem.
Jak zgłosić źródło ciepła – 15 minut i po sprawie
Proces rejestracji jest prosty i w pełni bezpłatny.
Aby zgłosić urządzenie:
- Przygotuj dane: adres budynku, typ urządzenia, moc, rodzaj paliwa, rok produkcji lub uruchomienia, a jeśli to możliwe – numer seryjny.
- Zaloguj się na stronie ceeb.gov.pl poprzez Profil Zaufany, e-dowód lub bankowość elektroniczną.
- Wypełnij i wyślij deklarację online albo złóż ją osobiście lub listownie w urzędzie gminy/miasta.
- Po wysłaniu otrzymasz potwierdzenie zgłoszenia.
Jeżeli spóźniłeś się z terminem, warto złożyć deklarację nawet po czasie. Z doświadczeń straży miejskiej wynika, że dobrowolne zgłoszenie przed kontrolą często chroni przed mandatem.
Co grozi za brak wpisu
Kary są zróżnicowane w zależności od wagi uchybienia:
- do 500 zł mandatu – przy drobnych nieprawidłowościach,
- do 5 000 zł grzywny – w przypadku rażącego naruszenia obowiązku lub braku reakcji na wezwania.
Sąd może także nakazać dokonanie zgłoszenia pod rygorem egzekucji administracyjnej. Wysokość sankcji często zależy od postawy właściciela podczas kontroli – współpraca i szybkie uzupełnienie braków zwykle łagodzą decyzję funkcjonariuszy.
Dlaczego warto się zarejestrować – nie tylko z obawy przed karą
Wpis do CEEB to nie tylko obowiązek, ale także realna korzyść. Dane z ewidencji stanowią podstawę do przyznawania dopłat i programów modernizacyjnych – m.in. w ramach „Czystego Powietrza”, programów gminnych oraz funduszy unijnych. Brak rejestracji może oznaczać automatyczne odrzucenie wniosku o dofinansowanie.
Ponadto wpis ułatwia potwierdzenie zgodności instalacji z przepisami np. przy sprzedaży lub wynajmie nieruchomości. Dla gmin to także kluczowy instrument planowania działań antysmogowych – dzięki CEEB wiadomo, gdzie występuje największe zanieczyszczenie i które budynki wymagają wymiany źródeł ciepła.
Jak przygotować się do kontroli
Aby uniknąć stresu i nieporozumień:
- Spisz wszystkie urządzenia grzewcze na posesji – również te pomocnicze.
- Porównaj dane z deklaracją CEEB i uzupełnij brakujące wpisy.
- Przygotuj dokumentację techniczną (instrukcje, faktury, karty produktu).
- Wyznacz jedną osobę kontaktową do rozmowy z kontrolerami – usprawni to przebieg wizyty.
Najczęstsze pytania właścicieli (FAQ)
Czy muszę zgłaszać urządzenie sprzed lat?
Tak – obowiązek obejmuje także stare instalacje, działające przed wejściem przepisów.
Czy kominek używany okazjonalnie trzeba wpisać?
Tak, ponieważ liczy się fakt posiadania urządzenia grzewczego, nie częstotliwość użycia.
Czy pompa ciepła wymaga zgłoszenia?
Tak, każda pompa ciepła to źródło ciepła podlegające ewidencji.
A co z kominkiem elektrycznym lub dekoracyjnym?
Urządzenia bez spalania paliw, pełniące funkcję czysto estetyczną – nie podlegają zgłoszeniu.
Nie mam internetu. Jak złożyć deklarację?
Wypełnij formularz papierowy w urzędzie gminy lub wyślij go pocztą.
Gdzie najczęściej sypią się mandaty
Najwięcej kar wystawianych jest w sytuacjach, gdy:
- właściciel zgłosił tylko główny kocioł, zapominając o kominku lub piecu,
- po modernizacji nie zgłoszono nowego źródła w wymaganym 14-dniowym terminie,
- posiadacze pomp ciepła błędnie uznali, że urządzenie nie podlega zgłoszeniu.
Eksperci zwracają uwagę, że większości mandatów można łatwo uniknąć – wystarczy poświęcić 15 minut na wypełnienie deklaracji, co ochroni przed karą i problemami przy uzyskaniu dopłat.
Wzmożone kontrole pokazują, że państwo coraz poważniej traktuje temat rejestracji źródeł ogrzewania. To element polityki walki ze smogiem i narzędzie do lepszego planowania inwestycji w czyste powietrze. W praktyce – brak wpisu do CEEB to realne ryzyko mandatu i utraty prawa do dotacji, a złożenie deklaracji jest szybkie, darmowe i możliwe online.
Jeśli nie masz pewności, czy twoje urządzenie powinno być zgłoszone – lepiej wpisać jedno za dużo niż tłumaczyć się przed strażą miejską lub sądem.