Od stycznia 2025 roku Polacy staną przed nowym wyzwaniem – obowiązkową segregacją odpadów tekstylnych. Według danych przedstawionych przez wiceminister klimatu Anitę Sowińską, przeciętny Europejczyk kupuje rocznie około 26 kilogramów ubrań, z czego 87 procent trafia na wysypiska lub do spalarni. Nowe przepisy mają radykalnie zmienić tę sytuację.
Gminy będą zobowiązane do utworzenia punktów selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych (PSZOK), choć już teraz pojawiają się wątpliwości dotyczące ich dostępności. Problem ilustruje sytuacja na Dolnym Śląsku, gdzie wycofanie pojemników PCK na odzież znacząco utrudniło mieszkańcom pozbywanie się niepotrzebnych ubrań.
Równolegle Unia Europejska pracuje nad wprowadzeniem Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenckiej, która zmusi producentów do ponoszenia kosztów związanych z przetwarzaniem zużytej odzieży. Te zmiany mogą wpłynąć na ceny nowych ubrań, ale mają przyczynić się do bardziej zrównoważonej gospodarki tekstylnej.
Wprowadzenie nowych przepisów może znacząco wpłynąć na zwyczaje zakupowe Polaków. Świadomość konieczności odpowiedniej utylizacji odzieży może skłonić konsumentów do bardziej przemyślanych zakupów i dłuższego wykorzystywania posiadanych ubrań. Może to prowadzić do rozwoju rynku napraw odzieży oraz wzrostu popularności second-handów i platform wymiany ubrań.
Według danych GUS, w 2020 roku Polacy wydali na odzież przeciętnie 4 300 złotych per capita, co stanowi około 8% średniej miesięcznej pensji. Wprowadzenie nowych przepisów może wpłynąć na te wartości, szczególnie w przypadku osób o niższych dochodach.
Nowe regulacje mogą też pogłębić nierówności społeczne. Ograniczona dostępność PSZOK-ów i niedogodne godziny ich otwarcia mogą stanowić szczególne wyzwanie dla osób pracujących i mieszkających na terenach wiejskich. Istnieje ryzyko, że część społeczeństwa, nie mogąc dostosować się do nowych wymogów, będzie narażona na kary finansowe, co może dodatkowo obciążyć domowe budżety.
System może również prowadzić do powstania nieformalnego obiegu tekstyliów. W obliczu utrudnionego dostępu do punktów zbiórki i groźby wysokich kar, niektórzy mieszkańcy mogą szukać alternatywnych, nie zawsze legalnych sposobów pozbywania się odzieży. To z kolei może prowadzić do powstawania nielegalnych wysypisk i konfliktów społecznych związanych z egzekwowaniem nowych przepisów.
Aby uniknąć takich niepożądanych skutków, ważne jest, aby gminy i rząd zapewniły odpowiednią infrastrukturę oraz kampanie edukacyjne, które poinformują mieszkańców o zmianach i ich konsekwencjach. Tylko w ten sposób można osiągnąć sukces w wprowadzeniu nowych przepisów i zwiększyć świadomość Polaków o konieczności segregacji odpadów tekstylnych.