Krajowa Administracja Skarbowej (KAS) wprowadza przełomową zmianę w swoim podejściu do kontroli skarbowych. Dialog i wyjaśnienia zastępują natychmiastowe wszczynanie kontroli, co sygnalizuje nową filozofię działania urzędu. Wiceminister finansów i zastępca szefa KAS, Zbigniew Stawicki, zapowiada, że nowe podejście przynosi już pierwsze efekty.
W 2024 roku przeprowadzono 7043 kontrole celno-skarbowe, wobec 7186 w roku poprzednim. Mimo mniejszej liczby kontroli, łączne wpływy ze wszystkich form weryfikacji rozliczeń podatkowych wzrosły o 270 milionów złotych, czyli blisko 2 procent. Jak wyjaśnia wiceminister Stawicki, „Zmieniliśmy filozofię. Sprawy zostały załatwione bez wytaczania armat”.
Analiza danych z 2023 roku wykazała, że 42,6 procent kontroli kończyło się korektą jeszcze przed podjęciem faktycznych czynności kontrolnych. To oznacza, że w ponad 40 procentach przypadków, możliwe było rozwiązanie problemu bez konieczności przeprowadzania pełnej kontroli.
Skuteczniejsze metody są jednym z głównych celów nowej filozofii KAS. Zamiast kosztownych i czasochłonnych kontroli, urząd stawia na czynności sprawdzające. W 2024 roku przeprowadzono ich ponad 2,39 miliona (wobec 2,28 miliona w 2023), a kwota ustaleń wzrosła z 7,586 miliarda do 8,612 miliarda złotych. To wzrost o ponad miliard złotych rok do roku.
Czynności sprawdzające są często bardziej efektywne niż pełne kontrole. Jak wyjaśnia wiceminister Stawicki, „Skoro podatnik jest skłonny do złożenia korekty, można osiągnąć ten sam cel bez uruchamiania procedur kontrolnych. Wystarczy wyjaśnić wątpliwości w ramach czynności sprawdzających”.
KAS podkreśla, że system weryfikacji rozliczeń podatkowych składa się z trzech elementów: kontroli celno-skarbowej, kontroli podatkowej oraz czynności sprawdzających. W przypadku poważnych nadużyć urząd nadal będzie prowadzić pełne kontrole, które mogą wiązać się z długotrwałymi procedurami i zaangażowaniem prokuratury.
Nowe podejście KAS sygnalizuje fundamentalną zmianę w relacjach między administracją skarbową a podatnikami. Zamiast represyjnego modelu działania, urząd stawia na dialog i współpracę. To czy uda się tak długofalowo zależy zarówno od podatników, jak i KAS.
Według danych KAS, w 2023 roku, 75 procent wszystkich kontroli celno-skarbowych zostało przeprowadzonych w terenie, a 25 procent w siedzibach urzędów skarbowych. Ponadto, 60 procent kontroli zostało przeprowadzonych w ciągu miesiąca, a 20 procent trwało dłużej niż 6 miesięcy.
Nowa filozofia KAS jest również zgodna z zasadą proporcjonalności, która nakazuje, aby nakładać kary i sankcje w sposób proporcjonalny do stopnia naruszenia prawa. Jak wyjaśnia wiceminister Stawicki, „Kiedy mamy do czynienia z oszustwem, trzeba się liczyć z dłuższym postępowaniem. Proste porównanie okresów rocznych może prowadzić do fałszywych wniosków”.
Warto zauważyć, że nowe podejście KAS jest również zgodne z rekomendacjami Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), który zaleca, aby państwa wprowadzały efektywne i przejrzyste systemy podatkowe, które umożliwiają skuteczną i wydajną pobór podatków.
Podsumowując, nowe podejście KAS do kontroli skarbowych jest przełomową zmianą, która może przynieść korzyści zarówno dla podatników, jak i państwa. Zamiast represyjnego modelu działania, urząd stawia na dialog i współpracę, co może przyczynić się do zwiększenia efektywności i wydajności systemu podatkowego.