W Polsce, będącej jednym z największych producentów jaj w Europie, zmiany planowane przez Unię Europejską mogą wywołać znaczące turbulencje na rynku. Nowe przepisy, które wejdą w życie w listopadzie 2024 roku, dotyczą obowiązku znakowania jaj już na fermach. Chociaż na pierwszy rzut oka wydaje się to drobną modyfikacją, w rzeczywistości może mieć poważne konsekwencje dla producentów, jak i dla konsumentów.
Co dokładnie się zmieni?
Komisja Europejska planuje wprowadzić obowiązek znakowania jaj na fermach, czyli bezpośrednio w miejscu ich produkcji. Aktualnie w Polsce proces znakowania odbywa się na etapie sortowania, co pozwala na dokładną kontrolę jakości i sortowanie według klasy wagowej oraz sposobu chowu. Nowe przepisy zmuszają rolników do inwestycji w sprzęt i reorganizacji systemu, co wiąże się z wysokimi kosztami.
Polska Izba Handlu (PIH) ostrzega przed możliwymi konsekwencjami. Jak mówi Maciej Ptaszyński, prezes PIH, wprowadzenie nowych przepisów może doprowadzić do wzrostu cen jaj, co z kolei wywoła długotrwały efekt inflacyjny, wpływając na całą branżę spożywczą.
Koszty produkcji jaj
Profesor Krzysztof Damaziak z SGGW wskazuje, że cena jaj w dużej mierze zależy od systemu chowu oraz klasy wagowej jaj. Obecnie waha się ona od 80 groszy do 1 zł za sztukę. Kluczowy udział w kosztach produkcji mają wydatki na paszę, które stanowią ponad 70% kosztów. Nowe przepisy, związane ze zmianami w procesie znakowania, nieuchronnie podniosą te koszty, co przełoży się na wzrost cen dla konsumentów.
Problemy związane ze znakowaniem na fermach
Znakowanie jaj bezpośrednio na fermach, bez wcześniejszego sortowania, może prowadzić do nieczytelnych oznaczeń, co może utrudnić śledzenie pochodzenia produktu. Jest to sprzeczne z celem, jaki Komisja Europejska chciała osiągnąć – poprawą transparentności i bezpieczeństwa żywności.
Ponadto, Polska, która zbudowała silną pozycję jako producent jaj na rynku europejskim, może stracić konkurencyjność, jeśli nowe przepisy wejdą w życie bez odpowiedniego przygotowania. Mniejsze fermy, które nie będą w stanie szybko dostosować się do nowych wymogów, mogą stanąć w obliczu bankructwa, co może skutkować brakiem jaj na półkach sklepowych.
Ministerstwo uspokaja, ale eksperci są sceptyczni
Mimo obaw branży, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi stara się uspokoić sytuację. W oficjalnym komunikacie poinformowano, że rynek jaj w Unii Europejskiej jest zrównoważony, a nowe przepisy mają na celu poprawę bezpieczeństwa konsumentów. Ministerstwo twierdzi, że obowiązek znakowania jaj na fermach ograniczy ryzyko fałszowania ich pochodzenia i poprawi jakość produktów dostępnych na rynku.
- „Nie ma zagrożenia brakiem jaj w sklepach w wyniku wprowadzenia obowiązku znakowania na fermach. Ceny są kształtowane przez wiele czynników, nie tylko związanych z kosztami produkcji” – zapewniło ministerstwo.
Jednak eksperci są innego zdania. Związek Polskich Przedsiębiorców Branży Spożywczej ostrzega, że wdrożenie nowych przepisów w tak krótkim czasie może być niemożliwe dla wielu producentów, zwłaszcza tych mniejszych, co może doprowadzić do ograniczenia podaży jaj w Polsce.
Zmiany a ceny jaj
Eksperci szacują, że nowe przepisy podniosą ceny jaj o około 10-15%. Ten wzrost cen nie dotknie tylko jaj jako produktu końcowego, ale również wpłynie na całą branżę spożywczą, ponieważ jaja są jednym z kluczowych składników wielu produktów. Inflacja żywnościowa może być odczuwalna przez konsumentów, a ceny produktów zawierających jaja również wzrosną.
W dłuższej perspektywie, zmniejszenie liczby małych producentów jaj oraz wzrost cen mogą doprowadzić do większej dominacji dużych korporacji na rynku. Konsumenci mogą być zmuszeni do płacenia wyższych cen za produkty o podobnej jakości, co z kolei może wpłynąć na ogólną kondycję finansową gospodarstw domowych.
Zmiany, które wprowadza Unia Europejska w zakresie znakowania jaj, mogą wywołać poważne turbulencje na rynku jaj w Polsce. Choć Ministerstwo Rolnictwa stara się uspokoić sytuację, wielu ekspertów ostrzega przed możliwym wzrostem cen oraz trudnościami dla mniejszych producentów. Konieczność inwestycji w nowe technologie i reorganizacja procesów produkcyjnych może doprowadzić do ograniczenia podaży, co ostatecznie wpłynie na konsumentów.
Warto śledzić rozwój sytuacji i przygotować się na ewentualne podwyżki cen produktów spożywczych w najbliższej przyszłości.
