Wraz z rozpoczęciem wiosny, polscy rolnicy przygotowują się do nowych wyzwań. Od połowy marca Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) rozpocznie szeroko zakrojone kontrole w gospodarstwach rolnych na terenie całego kraju. Jest to konsekwencja nowelizacji ustawy, która weszła w życie 4 lutego, mającej na celu dostosowanie sektora rolniczego do standardów BHP (Bezpieczeństwo i Higiena Pracy) oraz prawa pracy. Nowe przepisy zakładają, że rolnicy będą podlegali takim samym regulacjom jak przedsiębiorstwa w innych sektorach gospodarki, co wiąże się z dodatkowymi obowiązkami i restrykcjami.
Nowe Obowiązki dla Rolników
Każdy rolnik zatrudniający pracowników będzie zobowiązany do prowadzenia ewidencji zatrudnienia, przeprowadzania szkoleń BHP oraz zapewnienia odpowiednich środków ochrony osobistej dla swoich pracowników. Dotyczy to zarówno stałych pracowników, jak i osób sezonowych. Ponadto, konieczne będzie dostosowanie warunków pracy do norm określonych przez PIP, w tym dostarczenie odpowiedniego zaplecza sanitarnego oraz przestrzeganie regulacji dotyczących czasu pracy. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w 2022 roku w Polsce było około 1,4 mln gospodarstw rolnych, zatrudniających ponad 2 mln osób.
Surowe Kary za Nieprzestrzeganie Przepisów
W przypadku wykrycia nieprawidłowości PIP ma obowiązek zgłosić naruszenia do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), która może nałożyć sankcje finansowe. Najłagodniejszą karą jest obniżenie dopłat bezpośrednich o 3%, jednak w sytuacji powtarzających się naruszeń kara ta może wzrosnąć do 10%, a w przypadku stwierdzenia celowych zaniedbań – nawet do 15%. W skrajnych przypadkach może dojść do całkowitego cofnięcia dopłat. Według danych ARiMR, w 2022 roku wypłacono około 12,6 mld zł dopłat bezpośrednich do rolników.
Sprzeciw Rolników wobec Nowych Regulacji
Środowiska rolnicze wyrażają zdecydowany sprzeciw wobec nowelizacji. Wielu rolników wskazuje, że wprowadzenie kolejnych regulacji oraz inspekcji oznacza dalsze obciążenia administracyjne i finansowe, które mogą zagrozić rentowności małych i średnich gospodarstw. Świętokrzyska Izba Rolnicza zwraca uwagę na fakt, że nadzór nad warunkami pracy w rolnictwie od lat sprawuje Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), a wprowadzenie dodatkowego organu kontrolnego stanowi niepotrzebne dublowanie obowiązków.
Rosnąca Biurokracja w Rolnictwie
Nowe regulacje wpisują się w szerszy trend zwiększania kontroli nad sektorem rolniczym. Właściciele gospodarstw muszą już teraz spełniać szereg wymogów związanych z ekologią, produkcją żywności oraz sprawozdawczością finansową. Nawet rolnicy, którzy nie korzystają z dopłat, są zobowiązani do składania szczegółowych raportów do ARiMR na temat swojej działalności, często nawet co kilka dni. Według danych GUS, w 2022 roku polscy rolnicy wykazali około 12,3 mln godzin pracy w celu spełnienia wymogów administracyjnych.
Przyszłość Sektora Rolniczego
W związku z nowymi regulacjami pojawia się pytanie o przyszłość polskiego rolnictwa. Wprowadzenie kolejnych obciążeń może doprowadzić do sytuacji, w której część rolników zdecyduje się na ograniczenie produkcji lub całkowite zamknięcie działalności. To z kolei może wpłynąć na ceny żywności oraz strukturę rynku rolnego w Polsce. Rolnicy apelują o dialog z rządem oraz wypracowanie kompromisowych rozwiązań, które pozwolą na zapewnienie odpowiednich warunków pracy w rolnictwie, ale jednocześnie nie doprowadzą do upadku wielu gospodarstw.