W roku 2025 polski system handlu detalicznego będzie się zmieniał. Liczba niedzieli handlowych wzrośnie do ośmiu, w porównaniu z siedmioma w roku poprzednim. Ta decyzja, podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę, została skierowana do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli następczej, ze względu na obawy organizacji pracowniczych dotyczące potencjalnej dyskryminacji pracowników sektora handlowego.
Wpływ na pracowników sektora handlowego
Wprowadzenie dodatkowej niedzieli handlowej może mieć złożone skutki społeczne, szczególnie dla pracowników sektora handlowego i ich rodzin. Wydłużenie czasu pracy w okresie przedświątecznym może wpłynąć na równowagę między życiem zawodowym a prywatnym pracowników sklepów, szczególnie w kontekście przygotowań do świąt. Według danych GUS, w 2020 roku około 1,2 mln osób było zatrudnionych w sektorze handlowym, co stanowi około 12% całkowitej liczby osób zatrudnionych w Polsce. Wynagrodzenia w sektorze handlowym są na ogół niższe niż w innych branżach, co oznacza, że dodatkowe dni pracy mogą być szczególnie ciężkie dla pracowników z tej branży.
Wpływ na konsumentów
Dla konsumentów, nowa regulacja oznacza większą elastyczność w planowaniu zakupów i potencjalnie mniejsze kolejki w sklepach, co może przyczynić się do redukcji stresu związanego z przedświątecznymi przygotowaniami. Według danych Polish Retail Institute, w 2020 roku Polacy wydali na zakupy około 150 mld zł, co stanowi około 35% całkowitej wartości sprzedaży detalicznej w Polsce. Rozłożenie ruchu zakupowego na więcej dni może pozytywnie wpłynąć na bezpieczeństwo w sklepach i centrach handlowych.
Wpływ na małe sklepy
Dla małych, rodzinnych sklepów, które mogą prowadzić handel w każdą niedzielę, dodatkowe niedziele handlowe w dużych sklepach oznaczają zwiększoną konkurencję i potencjalnie niższe przychody. Według danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w 2020 roku około 60% sklepów w Polsce było małymi przedsiębiorstwami, zatrudniającymi mniej niż 50 osób. Dlatego zmiany w regulacji handlu detalicznego mogą miećwiększy wpływ na te sklepy niż na większe korporacje.
Szersze skutki ekonomiczne i społeczne
Te zmiany mogą również wywołać szersze skutki ekonomiczne i społeczne. Dla ekonomicznej, dodatkowe dni handlowe mogą stworzyć nowe możliwości zatrudnienia, szczególnie dla studentów i osób poszukujących pracy dorywczej, ale mogą też zwiększyć presję na pracowników etatowych w zakresie dyspozycyjności w dni wolne. Według danych Eurostat, w 2020 roku stopa bezrobocia w Polsce wynosiła około 5,5%, co oznacza, że około 1,4 mln osób było bezrobotnych. Zwiększenie liczby dostępnych miejsc pracy może pomóc w redukcji bezrobocia.
W kontekście społecznym, więcej możliwości handlu w niedziele może wpłynąć na zmianę wzorców spędzania czasu wolnego przez Polaków, potencjalnie osłabiając tradycyjny model niedzieli jako dnia przeznaczonego na odpoczynek i życie rodzinne. Według danych CBOS, w 2020 roku około 70% Polaków uważało, że niedziela powinna być dniem wolnym od handlu.
Wynika z tego, że nowa regulacja handlu detalicznego w Polsce będzie miała wpływ na różne aspekty życia społecznego i ekonomicznego. Dlatego ważne jest, aby monitorować efekt tej zmiany i podejmować działania w celu minimalizacji negatywnych skutków i maksymalizacji pozytywnych efektów tej regulacji.