Konstrukcja fontanny, wykonana z ceglanych odpadów połączonych białą wapienną zaprawą, skrywa w sobie fascynującą historię. W centralnym punkcie dna archeolodzy odnaleźli pozostałości metalowej rury, co definitywnie potwierdziło pierwotną funkcję obiektu. Szczegółowa analiza materiałów budowlanych sugeruje, że cegły wykorzystane do budowy fontanny pochodzą z okresu modernizacji Twierdzy Modlin, przeprowadzonej w latach 1894-1900, kiedy to elementy ceglane zastępowano betonowymi.
Lokalizacja fontanny na wysokiej skarpie wiślanej rodzi wiele pytań wśród badaczy. Strategiczne położenie terenu, zapewniające doskonałą widoczność i naturalne walory obronne, sugeruje możliwość istnienia w tym miejscu tymczasowego obozu wojskowego. Jednak obecność ozdobnej fontanny w miejscu, które miało pełnić funkcje stricte militarne, wydaje się zastanawiająca. Eksperci spekulują, że teren mógł być planowany jako stałe zaplecze wojskowe o bardziej rozbudowanej infrastrukturze.
Proces eksploracji znaleziska został przeprowadzony z najwyższą starannością. Po wstępnych oględzinach i sporządzeniu protokołu przez przedstawiciela Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, archeolodzy przystąpili do systematycznych prac. Teren został starannie przygotowany, a sama konstrukcja fontanny dokładnie odsłonięta i oczyszczona. Wykonano szczegółową dokumentację fotograficzną, geodezyjną oraz skan 3D, co pozwoli na dalsze badania obiektu nawet po zakończeniu prac terenowych.
To niecodzienne odkrycie było możliwe dzięki standardowym procedurom nadzoru archeologicznego, obowiązującym podczas wszystkich inwestycji realizowanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Obecność archeologa na placu budowy podczas prac ziemnych, szczególnie w fazie usuwania warstwy humusu, zapewnia możliwość szybkiej reakcji w przypadku natrafienia na obiekty o potencjalnej wartości historycznej.
Choć znaleziska archeologiczne podczas prac budowlanych nie są rzadkością, zazwyczaj ograniczają się do fragmentów naczyń glinianych czy przedmiotów metalowych. Odkrycie tak dobrze zachowanych pozostałości architektonicznych, jak fontanna w Zakroczymiu, należy do wyjątkowych przypadków. To znalezisko może stanowić kluczowy element w badaniach nad historią regionu i rolą, jaką pełniła Twierdza Modlin w kształtowaniu lokalnej infrastruktury wojskowej.
Dalsze badania historyczne i archeologiczne mogą przynieść odpowiedzi na wiele pytań dotyczących przeznaczenia tego terenu i jego związków z Twierdzą Modlin. Szczegółowa dokumentacja cyfrowa, w tym model 3D fontanny, umożliwi naukowcom kontynuowanie analiz nawet po zakończeniu fizycznej eksploracji obiektu. To odkrycie pokazuje, jak ważny jest profesjonalny nadzór archeologiczny podczas realizacji inwestycji infrastrukturalnych, które mogą prowadzić do odkrycia nieznanych dotąd kart naszej historii.
Według ostatnich danych, w Polsce odbywa się około 5000 inwestycji infrastrukturalnych rocznie, z czego około 10% z nich wymaga nadzoru archeologicznego. To oznacza, że co roku odkrywanych jest około 500 nowych zabytków i znalezisk archeologicznych, które mogą poszerzyć naszą wiedzę o przeszłości i historii naszego kraju.
Warto podkreślić, że nadzór archeologiczny jest niezwykle ważny dla ochrony naszego dziedzictwa kulturowego. W 2020 roku, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wyasygnowało około 10 milionów złotych na inwestycje archeologiczne, co pozwoliło na przeprowadzenie licznych badań i ekspedycji w całej Polsce.
Wbrew pozorom, archeologia nie jest tylko nauką o przeszłości, ale także dyscypliną, która może pomóc nam w rozumieniu naszego teraźniejszości i przyszłości. Dlatego też, tak ważne jest, aby kontynuować badania archeologiczne i inwestycje w tym zakresie, aby móc jeszcze lepiej zrozumieć naszą historię i dziedzictwo kulturowe.