W lutym 2025 roku rusza nowy program wsparcia finansowego dla polskich rodzin. Rząd uruchamia świadczenie rodzicielskie, które zapewni comiesięczną wypłatę 1000 złotych netto dla określonych grup opiekunów, bez względu na wysokość dochodów rodziny.
Program został zainaugurowany w listopadzie 2024 roku, ale pierwsze wypłaty rozpoczną się dopiero 1 lutego 2025 roku. Jest to odpowiedź na potrzeby osób, które nie mogą skorzystać z tradycyjnego zasiłku macierzyńskiego. Program kierowany jest do osób bezrobotnych, studentów oraz pracujących na podstawie umowy o dzieło.
Świadczenie rodzicielskie zostało zaprojektowane z myślą o różnorodnych sytuacjach rodzinnych. Obejmuje nie tylko biologicznych rodziców, ale również opiekunów faktycznych dzieci do 14 roku życia, rodziny zastępcze (z wyłączeniem zawodowych) opiekujące się dziećmi do 7 roku życia, a w szczególnych przypadkach do 10 roku życia, oraz osoby, które przysposobiły dziecko.
Długość okresu otrzymywania świadczenia jest elastyczna i zależy od liczby dzieci. Przy jednym dziecku wynosi 52 tygodnie, ale może wzrosnąć nawet do 71 tygodni w przypadku urodzenia lub przyjęcia pod opiekę pięciorga lub więcej dzieci. System ten został stworzony, aby zapewnić adekwatne wsparcie w zależności od wielkości rodziny.
W przypadku ojców dziecka przewidziano specjalne okoliczności uprawniające do pobierania świadczenia. Mogą oni otrzymać wsparcie w sytuacji śmierci matki, porzucenia przez nią dziecka lub gdy matka świadomie zrezygnuje z pobierania świadczenia po upływie 14 tygodni od narodzin.
Proces ubiegania się o świadczenie został maksymalnie uproszczony. Wnioski można składać w urzędzie miasta lub gminy właściwym dla miejsca zamieszkania, zarówno osobiście, jak i drogą pocztową lub elektroniczną poprzez platformę Emp@tia. Kluczowe jest zachowanie trzymiesięcznego terminu na złożenie wniosku od momentu narodzin lub objęcia dziecka opieką.
Wypłaty realizowane są przez lokalne instytucje – urzędy miasta, gminy lub ośrodki pomocy społecznej. Beneficjenci mają możliwość wyboru formy otrzymywania środków – czy to przelewem na konto bankowe, czy w gotówce. Istotnym aspektem jest obowiązek informowania urzędu o wszelkich zmianach w sytuacji życiowej, takich jak podjęcie pracy czy zmiana liczby członków rodziny.
Program wyklucza możliwość jednoczesnego pobierania zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego. Ponadto, niezależnie od liczby wychowywanych dzieci, w tym samym czasie przysługuje tylko jedno świadczenie rodzicielskie.
Ta forma wsparcia stanowi znaczące uzupełnienie systemu pomocy rodzinom w Polsce, szczególnie dla tych, którzy znajdują się poza tradycyjnym systemem świadczeń pracowniczych. Jest to wyraz troski państwa o zapewnienie godnych warunków rozwoju dla najmłodszych obywateli, niezależnie od sytuacji zawodowej ich opiekunów. Według danych z Głównego Urzędu Statystycznego, w 2022 roku w Polsce było ponad 6,5 miliona dzieci w wieku do 14 lat, co stanowi około 17% populacji kraju. Większość z nich, około 70%, mieszka w miastach, natomiast 30% w miejscowościach wiejskich.
Jak podaje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, w 2022 roku w Polsce było ponad 2,5 miliona rodzin z dziećmi, z czego około 1,5 miliona to rodziny z jednym dzieckiem, około 700 tysięcy z dwójką dzieci, a około 200 tysięcy z trójką lub więcej dzieci. To pokazuje, że program świadczenia rodzicielskiego może mieć istotny wpływ na życie wielu polskich rodzin.
Zgodnie z danymi Banku Światowego, wsparcie rodzicielstwa jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na rozwój społeczny i gospodarczy kraju. Dlatego program świadczenia rodzicielskiego może przynieść korzyści nie tylko rodzinom, ale juga całej gospodarce. Według szacunków, w 2025 roku program ten może objąć ponad 100 tysięcy rodzin, co stanowi około 3% wszystkich rodzin z dziećmi w Polsce.
Warto przypomnieć, że program świadczenia rodzicielskiego jest częścią szerszej polityki społecznej, która ma na celu wspieranie rodzin i dzieci. Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, państwo ma obowiązek chronić i wspierać rodziny, zwłaszcza te, które znajdują się w trudnej sytuacji. Program świadczenia rodzicielskiego jest więc ważnym krokiem w kierunku realizacji tego obowiązku.