W Polsce trwa prawdziwa epidemia raka płuc, która claimed życie niemal 21 tysiącom ludzi w 2021 roku. To nie tylko liczba zgonów, ale także ogromnie wysoki współczynnik umieralności, który wynosi 69 przypadków na 100 tysięcy mieszkańców. W porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej, gdzie średnia wynosi 57 przypadków, Polska znacznie przewyższa te statystyki.
Palenie tytoniu: Główny winowajca
Jednym z głównych powodów tak wysokiej liczby zachorowań na raka płuc jest palenie tytoniu. Według profesora Jacka Jassem, tylko 20 procent przypadków diagnozowanych jest w pierwszym i drugim stadium, gdy szanse na wyleczenie są największe. Oznacza to, że wczesna diagnostyka jest kluczowa w walce z tą chorobą.
Nowe oblicze raka płuc
Coraz częściej rak płuc dotyka osoby, które nigdy nie paliły papierosów. W Europie niepalący stanowią kilkanaście procent chorych, jednak w krajach wschodniej Azji odsetek ten sięga już nawet 50 procent. Głównym winowajcą tego zjawiska jest fatalna jakość powietrza, szczególnie w Polsce, gdzie zanieczyszczenia pochodzące z przemysłu, transportu i domowych pieców tworzą śmiertelną mieszankę.
Rak płuc u niepalących: Odmienna cecha biologiczna
Nowotwory płuc u osób niepalących wykazują odmienne cechy biologiczne i kliniczne. Występują zazwyczaj w młodszym wieku, częściej dotykają kobiet i przeważnie mają postać raka gruczołowego. Paradoksalnie, ta odmienność niesie ze sobą pewną nadzieję – nowoczesne terapie celowane molekularnie okazują się w tych przypadkach szczególnie skuteczne.
E-papierosy: Złudne poczucie bezpieczeństwa
Eksperci ostrzegają również przed złudnym poczuciem bezpieczeństwa związanym z e-papierosami. Szczególnie niebezpieczne jest równoczesne używanie e-papierosów i tradycyjnych wyrobów tytoniowych. Problem ten dotyka zwłaszcza młodych ludzi, którzy często traktują e-papierosy jako bezpieczną alternatywę dla tradycyjnego palenia.
Polska w tyle za innymi krajami
Polska pozostaje daleko w tyle za innymi krajami w walce z epidemią raka płuc. Podczas gdy Wielka Brytania wprowadza radykalne rozwiązania, takie jak zakaz sprzedaży papierosów osobom urodzonym po 2009 roku, w Polsce brakuje kompleksowego systemu leczenia uzależnienia od tytoniu. W całym kraju funkcjonują zaledwie trzy poradnie antytytoniowe, co jest liczbą dramatycznie niewystarczającą wobec skali problemu.
Trend wzrostowy zachorowań wśród kobiet
Niepokojący jest również trend wzrostowy zachorowań wśród kobiet, mimo spadającej liczby palących mężczyzn. To zjawisko ma złożone podłoże – od agresywnych kampanii marketingowych firm tytoniowych skierowanych do kobiet, przez społeczne postrzeganie palenia jako oznaki niezależności, aż po biologiczne różnice w metabolizmie nikotyny między płciami.
Konieczność zmian w systemie ochrony zdrowia
System ochrony zdrowia wymaga natychmiastowych i kompleksowych zmian, szczególnie w zakresie wczesnej diagnostyki i profilaktyki. Bez radykalnych kroków w kierunku poprawy jakości powietrza i zwiększenia dostępności specjalistycznej pomocy medycznej, liczba zachorowań może dalej dramatycznie rosnąć. Eksperci apelują o pilne wprowadzenie ogólnopolskiego programu walki z rakiem płuc, który obejmowałby zarówno działania profilaktyczne, jak i rozwój sieci poradni antytytoniowych. Kluczowe jest również zwiększenie świadomości społecznej na temat zagrożeń związanych z zanieczyszczeniem powietrza i konieczności regularnych badań profilaktycznych.