Wkrótce Polska będzie świadkiem przełomowej zmiany w systemie zarządzania i rozliczania podstawowych mediów w gospodarstwach domowych. Ministerstwo Infrastruktury przedstawiło projekt nowelizacji przepisów, który ma wejść w życie w 2025 roku. Ta reforma ma na celu przywrócenie znaczącej roli samorządom w kształtowaniu lokalnej polityki cenowej.
Co się zmienia?
Nowe regulacje przewidują fundamentalną zmianę w systemie zatwierdzania opłat, przekazując te kompetencje z powrotem w ręce rad gmin. Oznacza to, że samorządy będą miały większy wpływ na politykę cenową w swoich regionach. Jest to powrót do rozwiązań funkcjonujących przed 2017 rokiem, kiedy to główną rolę regulatora pełniły Wody Polskie.
Progresywne naliczanie opłat
Jednym z najbardziej interesujących elementów nowych przepisów jest możliwość wprowadzenia przez gminy systemu progresywnego naliczania opłat. Oznacza to, że wysokość stawek będzie mogła być uzależniona od poziomu zużycia w danym gospodarstwie domowym. Co istotne, system ten będzie uwzględniał liczbę osób w rodzinie, co ma zapewnić sprawiedliwy podział kosztów.
Jak będzie wyglądać procedura zatwierdzania stawek?
Procedura zatwierdzania nowych stawek będzie wieloetapowa. Najpierw przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne będą składać wnioski do władz lokalnych. Następnie wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast przeprowadzą szczegółową analizę ekonomiczną proponowanych zmian. Ostateczna decyzja będzie należała do rady gminy.
Wody Polskie w procesie decyzyjnym
Wody Polskie nie zostaną całkowicie wyłączone z procesu decyzyjnego. Ich opinia będzie wymagana w przypadku planowanych podwyżek przekraczających 15 procent w stosunku do średniej z ostatnich trzech lat. Wyjątkiem będą sytuacje, gdy wzrost cen jest spowodowany wyłącznie inflacją.
Minimalny dostęp do wody pitnej
Istotnym elementem reformy jest również zapowiedź wprowadzenia minimalnego dostępu do wody pitnej w symbolicznej cenie jednego złotego. Ma to zagwarantować, że podstawowe potrzeby mieszkańców będą zaspokojone niezależnie od ich sytuacji materialnej.
Korzyści dla mieszkańców
Nowe przepisy mogą przyczynić się do bardziej racjonalnego gospodarowania zasobami, jednocześnie chroniąc mieszkańców przed nieuzasadnionymi podwyżkami. System progresywny może zachęcać do oszczędnego korzystania z zasobów, co ma znaczenie nie tylko ekonomiczne, ale i ekologiczne.
Co to oznacza dla inwestycji w infrastrukturę?
Zmiany mają również usprawnić proces inwestycyjny w infrastrukturę. Przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne będą mogły częściej aktualizować swoje taryfy, reagując na zmieniające się warunki ekonomiczne i potrzeby inwestycyjne, pod warunkiem odpowiedniego uzasadnienia takich zmian.
Według danych z 2022 roku, w Polsce jest ponad 14 milionów gospodarstw domowych, które będą objęte tymi zmianami. Warto zauważyć, że średnia cena wody w Polsce jest niższa niż w wielu krajach Unii Europejskiej. Jednakże koszty dostarczania wody pitnej i oczyszczania ścieków są coraz wyższe. Dlatego reforma systemu zarządzania mediami może przyczynić się do bardziej efektywnego i ekonomicznego gospodarowania tymi zasobami.