Setki tysięcy seniorów w Polsce otrzymuje dodatek pielęgnacyjny – świadczenie wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) osobom, które ukończyły 75 lat lub zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji. Problem w tym, że znaczna część uprawnionych nie ma świadomości, że pieniądze im przysługują, a część z nich od miesięcy ma już środki na koncie.
Dodatkowe pieniądze bez wniosku – kto je dostaje?
Od 1 marca 2025 roku dodatek pielęgnacyjny wynosi dokładnie 348,22 zł miesięcznie i trafia automatycznie do każdego, kto ukończył 75 lat i ma ustalone prawo do emerytury lub renty. Nie trzeba wypełniać żadnych dokumentów ani kontaktować się z ZUS – system sam odnotowuje datę urodzin i przyznaje świadczenie z urzędu.
To oznacza, że jeśli ktoś obchodził 75. urodziny w sierpniu, dodatek otrzymuje od września, razem z emeryturą. Środki pojawiają się na koncie tego samego dnia, w którym ZUS przelewa podstawowe świadczenie.
Jedyną grupą otrzymującą wyższy dodatek są inwalidzi wojenni całkowicie niezdolni do pracy i samodzielnej egzystencji. W ich przypadku ZUS wypłaca 522,33 zł miesięcznie.
Młodsi też mogą dostać – ale pod jednym warunkiem
Osoby poniżej 75 roku życia również mogą otrzymywać dodatek pielęgnacyjny, jeśli posiadają orzeczenie lekarskie o całkowitej niezdolności do pracy i do samodzielnej egzystencji. W tym przypadku świadczenie nie jest przyznawane automatycznie – konieczne jest złożenie wniosku do ZUS.
Wniosek składa się na formularzu ZUS Rp-9, do którego należy dołączyć:
- orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy i egzystencji,
- zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia (druk OL-9), wystawione przez lekarza prowadzącego – nie starsze niż 30 dni.
Dokumenty można złożyć:
- osobiście w oddziale ZUS,
- pocztą,
- lub elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE ZUS).
ZUS ma 30 dni na rozpatrzenie wniosku, a po wydaniu pozytywnej decyzji dodatek wypłacany jest razem z emeryturą lub rentą. W razie odmowy można złożyć odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych za pośrednictwem oddziału, który wydał decyzję.
Kiedy ZUS może odmówić wypłaty dodatku?
Nie każdemu seniorowi przysługuje to świadczenie. Dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje osobom przebywającym w zakładach opiekuńczo-leczniczych lub pielęgnacyjno-opiekuńczych, chyba że opuszczają placówkę na co najmniej dwa tygodnie w miesiącu – wówczas prawo do dodatku jest przywracane.
Kolejną ważną zasadą jest zakaz łączenia dwóch podobnych świadczeń – dodatku pielęgnacyjnego z ZUS oraz zasiłku pielęgnacyjnego z gminy. Oba mają zbliżony cel, ale różne źródła finansowania. Zasiłek pielęgnacyjny wypłacany przez MOPS lub GOPS wynosi obecnie 215,84 zł miesięcznie i jest przeznaczony dla osób niepełnosprawnych wymagających pomocy, niezależnie od wieku.
Jeśli ZUS przyzna seniorowi dodatek pielęgnacyjny, beneficjent musi poinformować gminę o zmianie sytuacji, ponieważ prawo do zasiłku gminnego automatycznie wygasa.
Waloryzacja 2026 – dodatek wzrośnie
Podobnie jak emerytury i renty, dodatek pielęgnacyjny jest waloryzowany każdego roku 1 marca. Od 1 marca 2025 r. jego kwota wynosi 348,22 zł miesięcznie, ale zgodnie z prognozami Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w 2026 roku świadczenie wzrośnie o około 4,7 proc.
Jeśli te szacunki się potwierdzą, seniorzy otrzymają około 365 zł miesięcznie. W przypadku bardziej optymistycznych prognoz (4,9 proc.) kwota może sięgnąć 365,28 zł. Ostateczny wskaźnik waloryzacji poznamy w lutym 2026 roku, po publikacji danych GUS dotyczących inflacji i wzrostu płac.
Bez podatku i bez komornika – pieniądze są bezpieczne
Dodatek pielęgnacyjny ma kilka wyjątkowych przywilejów:
- nie jest opodatkowany, więc cała kwota trafia na konto seniora,
- nie wpływa na inne świadczenia – nie jest brany pod uwagę przy obliczaniu kryterium dochodowego,
- nie podlega egzekucji komorniczej ani administracyjnej, co oznacza, że komornik nie może go zająć, nawet jeśli emeryt ma długi.
Świadczenie jest w pełni chronione i trafia bezpośrednio do osoby uprawnionej, niezależnie od jej sytuacji finansowej.
Warto też wiedzieć, że dodatek pielęgnacyjny nie jest wliczany do podstawy wyliczenia „trzynastej” i „czternastej” emerytury. Oznacza to, że nie zwiększa kwoty tych dodatkowych wypłat.
Czy trzeba odnawiać wniosek?
Seniorzy, którzy otrzymali dodatek automatycznie po ukończeniu 75 lat, nie muszą podejmować żadnych działań. ZUS przyznaje świadczenie bezterminowo, a środki będą wypłacane co miesiąc przez cały okres pobierania emerytury.
W przypadku osób młodszych, które uzyskały dodatek na podstawie orzeczenia lekarskiego, obowiązują inne zasady. Jeśli orzeczenie ma określony termin ważności, po jego wygaśnięciu należy ponownie uzyskać orzeczenie i złożyć nowy wniosek. Gdy orzeczenie jest bezterminowe, dodatek wypłacany jest bez ograniczeń czasowych.
Świadczenie, o którym nadal wie zbyt mało osób
ZUS szacuje, że z dodatku pielęgnacyjnego korzysta już ponad milion osób, jednak wciąż istnieje duża grupa seniorów, którzy nie mają pojęcia o istnieniu tego świadczenia. Dla wielu z nich te 348 zł miesięcznie to istotne wsparcie, które pozwala pokryć koszty leków, opieki czy rachunków.
Przypadek pani Janiny z Warszawy, która przypadkowo dowiedziała się o dodatku od sąsiadki w przychodni, pokazuje, że brak informacji może kosztować seniorów setki złotych miesięcznie. Warto więc regularnie sprawdzać swoje konto w ZUS lub zalogować się na PUE ZUS, by upewnić się, czy świadczenie zostało już przyznane.