Każdego roku w sezonie wakacyjnym Krajowa Administracja Skarbowa przypomina Polakom o znaczeniu prawidłowo wystawionych paragonów fiskalnych. W ramach kampanii „Weź paragon”, urzędnicy apelują, by konsumenci zwracali uwagę na szczegóły rachunków otrzymywanych w sklepach, punktach usługowych i restauracjach. Jak się okazuje, nieprawidłowości związane z paragonami nie tylko szkodzą budżetowi państwa, ale mogą prowadzić do nadużyć finansowych i oszustw. W tym roku fiskus szczególnie uczula na konkretne przypadki, które powinny być natychmiast zgłaszane.
Czym jest paragon fiskalny i dlaczego ma znaczenie?
Paragon fiskalny to nie tylko dowód zakupu. To również gwarancja, że sprzedawca prawidłowo rozlicza się z podatku VAT, a środki z transakcji trafiają do budżetu państwa, a nie do kieszeni nieuczciwego przedsiębiorcy. Zawiera on kluczowe informacje, takie jak:
- data i godzina transakcji
- NIP sprzedawcy
- dokładna nazwa towaru lub usługi
- adres punktu sprzedaży
- wartość brutto oraz wartość podatku
Choć prawo nie nakłada na klientów obowiązku zabierania ze sobą paragonu, pozostawianie go w sklepie może skutkować nie tylko nadużyciami ze strony pracowników, ale również ułatwia tworzenie tzw. pustych faktur.
Głośna sprawa z Żyrardowa: wyłudzenie 2000 zł na pozostawionych paragonach
Do niepokojącego zdarzenia doszło w jednym ze sklepów w Żyrardowie, gdzie pracownica zbierała pozostawione przez klientów paragony, a następnie dokonywała na ich podstawie fikcyjnych zwrotów towaru. Z kasy wypłacała sobie gotówkę, co pozwoliło jej w krótkim czasie wyłudzić około 2000 zł.
Jak ustaliła Policja Mazowiecka, czyny te miały charakter ciągły, co pozwoliło na postawienie kobiecie zarzutu przestępstwa. To przykład, który jasno pokazuje, jak pozornie nieistotny paragon może stać się narzędziem oszustwa.
Nie każdy „paragon” jest dokumentem fiskalnym
Wielu konsumentów błędnie zakłada, że każdy rachunek czy wydruk z terminala stanowi paragon fiskalny. Tymczasem coraz częściej zdarza się, że zamiast prawidłowego dokumentu sprzedawcy wręczają tzw. paragony kelnerskie – szczególnie w restauracjach i barach.
Taki „paragon” to wyłącznie wewnętrzny dokument służący do rozliczenia zamówienia, który nie stanowi potwierdzenia transakcji w świetle prawa podatkowego. Podobnie, wydruk z terminala płatniczego nie jest wystarczający – to jedynie dowód dokonania płatności, a nie zakupu.
Jak rozpoznać prawidłowy paragon fiskalny?
Prawidłowy paragon fiskalny musi zawierać:
- napis „Paragon Fiskalny”
- numer NIP sprzedawcy
- nazwę i adres punktu sprzedaży
- datę i godzinę transakcji
- unikatowy numer kasy rejestrującej
- często także logo producenta urządzenia fiskalnego w centralnej części
Każde odstępstwo od tych standardów może sugerować, że dokument nie jest prawdziwym paragonem fiskalnym, a tym samym transakcja może nie zostać uwzględniona w rozliczeniu podatkowym przedsiębiorcy.
Czym grozi niewydanie paragonu?
Zgodnie z art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy o VAT z 11 marca 2004 r., sprzedawca ma obowiązek wystawienia i wydania paragonu fiskalnego w każdej transakcji z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Brak takiego paragonu może zostać uznany za wykroczenie skarbowe, a w przypadku działań celowych – nawet przestępstwo.
Z kolei fałszowanie dokumentacji księgowej, np. poprzez wystawianie pustych faktur na podstawie nieodebranych paragonów, jest karalne i służy m.in. zawyżeniu kosztów działalności oraz wyłudzaniu podatku naliczonego.
Jak zgłosić nieprawidłowości?
W przypadku, gdy:
- nie otrzymamy paragonu
- otrzymamy dokument, który nie spełnia standardów paragonu fiskalnego
- zauważymy zbieranie paragonów przez pracowników
- otrzymamy tzw. paragon kelnerski zamiast fiskalnego
należy niezwłocznie zgłosić taką sytuację do urzędu skarbowego.
Dostępne są również nowoczesne i anonimowe kanały zgłoszeń, takie jak:
- bezpłatna aplikacja mobilna e-Paragony, obsługiwana przez Ministerstwo Finansów
- formularze kontaktowe na stronach urzędów skarbowych
- zgłoszenia osobiste i telefoniczne
Każde zgłoszenie ma znaczenie – pomaga ograniczać szarą strefę, przeciwdziałać oszustwom i wspierać uczciwą konkurencję w gospodarce.
Po co kampania „Weź paragon”?
Celem akcji „Weź paragon” jest uświadomienie społeczeństwu, jak wielką rolę odgrywa ten dokument w systemie podatkowym. Nie chodzi wyłącznie o prawa konsumenta, takie jak możliwość zwrotu towaru czy reklamacji, ale przede wszystkim o:
- zwalczanie szarej strefy
- uszczelnianie systemu podatkowego
- ograniczanie nieuczciwych praktyk
- wspieranie uczciwych przedsiębiorców
Zabierając paragon, nie tylko zabezpieczamy swoje prawa, ale również wspieramy uczciwość i legalność obrotu gospodarczego.