W Polsce, dodatkowe wynagrodzenie roczne, popularnie nazywane trzynastką, jest jednym z najważniejszych przywilejów pracowników sfery budżetowej. W 2024 roku, osoby zatrudnione przez cały rok kalendarzowy lub co najmniej 6 miesięcy będą uprawnione do otrzymania tego świadczenia. Ale co należy wiedzieć o trzynastce, aby uzyskać to wynagrodzenie?
Kto może otrzymać trzynastkę?
Trzynastka przysługuje pracownikom sfery budżetowej, którzy w 2024 roku przepracowali cały rok kalendarzowy. Jednak osoby zatrudnione przez krótszy okres również mogą ubiegać się o trzynastkę, pod warunkiem, że przepracowali minimum 6 miesięcy w sumie, niezależnie od rodzaju umowy czy stanowiska.
Jak oblicza się wysokość trzynastki?
Wysokość trzynastki wynosi 8,5% całkowitego wynagrodzenia uzyskanego w 2024 roku. Jeśli pracownik nie przepracował pełnego roku, świadczenie naliczane jest proporcjonalnie do przepracowanego czasu. Do obliczeń uwzględnia się jedynie wynagrodzenie za faktycznie wykonywaną pracę, wykluczając m.in. jednorazowe premie czy wynagrodzenie za okres choroby.
Kiedy wypłacana jest trzynastka?
Standardowy termin wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2024 rok przypada na 31 marca 2025 roku. Wyjątkiem są sytuacje takie jak likwidacja pracodawcy – wówczas trzynastka powinna być wypłacona najpóźniej w dniu zakończenia stosunku pracy.
Podatek i składki ZUS od trzynastki
Trzynastka stanowi przychód ze stosunku pracy, od którego naliczany jest podatek dochodowy oraz składki ZUS. Dzień wypłaty wynagrodzenia decyduje o tym, do którego roku podatkowego świadczenie jest zaliczane. Na przykład trzynastka wypłacona w styczniu 2025 roku będzie uwzględniona w dochodach nowego roku podatkowego.
Kto nie otrzyma trzynastki?
Mimo przepracowania wymaganego okresu, pracownik może stracić prawo do trzynastki w następujących przypadkach:
* nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy przez więcej niż dwa dni,
* stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości,
* otrzymanie kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy,
* rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Wyjątki i szczególne sytuacje
Istnieją sytuacje, w których trzynastka przysługuje pomimo nieprzepracowania 6 miesięcy, np.:
* nauczyciele zatrudnieni zgodnie z organizacją pracy szkoły,
* pracownicy zatrudnieni na sezon trwający minimum trzy miesiące,
* osoby przechodzące na emeryturę, rentę szkoleniową lub świadczenie rehabilitacyjne,
* pracownicy zwolnieni z powodu likwidacji zakładu pracy lub zmniejszenia zatrudnienia.
Ważne informacje
Trzynastka jest istotnym elementem wynagrodzenia pracowników sfery budżetowej, ale jej przyznanie zależy od spełnienia określonych warunków. Pracownicy powinni zadbać o prawidłowe dokumentowanie okresów zatrudnienia oraz śledzić termin wypłaty świadczenia, by uniknąć potencjalnych nieporozumień. Według danych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, w 2023 roku trzynastki otrzymało około 1,4 miliona pracowników sfery budżetowej, a wysokość średniej trzynastki wyniosła około 3,5 tysiąca złotych.
Źródło: Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, „Trzynastka 2024 – co należy wiedzieć?”