W Polsce, trzynastka, czyli dodatkowe wynagrodzenie roczne, jest jednym z najważniejszych elementów systemu wynagrodzeń dla pracowników sfery budżetowej. W roku 2024, wiele osób będzie miało prawo do otrzymania tej dodatkowej należności. W tym artykule, przedstawimy warunki otrzymania trzynastki, sposób obliczania jej wysokości, termin wypłaty oraz wyjątki i szczególne sytuacje.
Kto ma prawo do trzynastki?
Pracownicy sfery budżetowej, którzy w 2024 roku przepracowali cały rok kalendarzowy, mają prawo do otrzymania trzynastki. Jednakże, także osoby zatrudnione przez krótszy okres mogą ubiegać się o tę należność, o ile przepracowali minimum 6 miesięcy w sumie, niezależnie od rodzaju umowy czy stanowiska. Ważne jest, że okresy te nie muszą być następujące po sobie.
Jak oblicza się wysokość trzynastki?
Wysokość trzynastki wynosi 8,5% całkowitego wynagrodzenia uzyskanego w 2024 roku. Jeśli pracownik nie przepracował pełnego roku, świadczenie naliczane jest proporcjonalnie do przepracowanego czasu. Do obliczeń uwzględnia się jedynie wynagrodzenie za faktycznie wykonywaną pracę, wykluczając m.in. jednorazowe premie czy wynagrodzenie za okres choroby.
Kiedy wypłacana jest trzynastka?
Standardowy termin wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2024 rok przypada na 31 marca 2025 roku. Wyjątkiem są sytuacje takie jak likwidacja pracodawcy – wówczas trzynastka powinna być wypłacona najpóźniej w dniu zakończenia stosunku pracy.
Podatek i składki ZUS od trzynastki
Trzynastka stanowi przychód ze stosunku pracy, od którego naliczany jest podatek dochodowy oraz składki ZUS. Dzień wypłaty wynagrodzenia decyduje o tym, do którego roku podatkowego świadczenie jest zaliczane. Na przykład trzynastka wypłacona w styczniu 2025 roku będzie uwzględniona w dochodach nowego roku podatkowego.
Kto nie otrzyma trzynastki?
Mimo przepracowania wymaganego okresu, pracownik może stracić prawo do trzynastki w następujących przypadkach:
* nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy przez więcej niż dwa dni,
* stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości,
* otrzymanie kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy,
* rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Wyjątki i szczególne sytuacje
Istnieją sytuacje, w których trzynastka przysługuje pomimo nieprzepracowania 6 miesięcy, np.:
* nauczyciele zatrudnieni zgodnie z organizacją pracy szkoły,
* pracownicy zatrudnieni na sezon trwający minimum trzy miesiące,
* osoby przechodzące na emeryturę, rentę szkoleniową lub świadczenie rehabilitacyjne,
* pracownicy zwolnieni z powodu likwidacji zakładu pracy lub zmniejszenia zatrudnienia.
Według danych Ministerstwa Finansów, w 2023 roku 63,8% pracowników sfery budżetowej otrzymało trzynastkę. Wartość całkowita wypłaconych trzynastek wyniosła ponad 11 miliardów złotych.
Warto zauważyć, że trzynastka jest istotnym elementem wynagrodzenia pracowników sfery budżetowej, ale jej przyznanie zależy od spełnienia określonych warunków. Pracownicy powinni zadbać o prawidłowe dokumentowanie okresów zatrudnienia oraz śledzić termin wypłaty świadczenia, by uniknąć potencjalnych nieporozumień.