W Warszawie powstaną dwa Centra Integracji Cudzoziemców (CIC). Projekt finansowany jest ze środków Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (FAMI) oraz wkładu własnego województwa mazowieckiego. Choć inicjatywa ma charakter pomocowy, nie brakuje kontrowersji – szczególnie ze strony polityków opozycji, którzy obawiają się skutków społecznych i prawnych takiej inwestycji.
Projekt za unijne pieniądze. Co planuje Mazowsze?
Centra mają ruszyć już w czerwcu 2025 roku i działać przez kolejne pięć lat. Łączny koszt realizacji to ponad 105 milionów złotych, z czego prawie 95 mln zł pochodzi z funduszy unijnych. Za realizację projektu w Warszawie odpowiada Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej. Placówki nie będą miejscami zamieszkania, ale punktami wsparcia dla migrantów, które zapewnią m.in.:
- naukę języka polskiego (A1/A2), także dla dzieci,
- wsparcie prawne i psychologiczne,
- porady w zakresie legalizacji pobytu,
- kursy adaptacyjne i orientacyjne,
- działania przeciwdziałające przemocy domowej i handlowi ludźmi,
- szkolenia dla pracowników administracji i oświaty w zakresie pracy w środowisku wielokulturowym.
Planowane są również punkty informacyjno-doradcze, a projekt ma być promowany za pomocą strony internetowej i mediów społecznościowych.
Nie wszystkie województwa przystąpiły do programu
Zgodnie z dokumentacją Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z marca 2024 r., udział w programie tworzenia CIC nie był obowiązkowy. Spośród 16 województw, do programu przystąpiło 11, w tym Mazowsze.
Radni opozycji podkreślają, że ta decyzja wzbudza niepokój społeczny w miejscowościach, gdzie mają powstać centra. W Warszawie lokalizacje dwóch punktów nie zostały jeszcze ujawnione, co – jak zaznaczają – dodatkowo pogłębia brak zaufania i rodzi pytania o transparentność procedur oraz konsultacje społeczne.
Polityczny spór w Sejmiku: PiS mówi o legalizacji nielegalnych migrantów
W trakcie ostatniej sesji Sejmiku Województwa Mazowieckiego głos zabrała poseł PiS Wioletta Kulpa, krytykując brak odpowiedzi na wcześniejszą interpelację. Jej zdaniem, zapewnienia o tym, że centra będą służyć tylko legalnie przebywającym cudzoziemcom, są „bzdurą”.
Podobne wątpliwości zgłosił radny Paweł Lisiecki (PiS), który podniósł kwestię, że skoro centra mają wspierać proces legalizacji pobytu oraz zawierają moduły dotyczące obywatelstwa, to sugeruje to możliwą obsługę również nielegalnych migrantów.
– Jeżeli centra są tylko dla legalnie przebywających w Polsce, to po co legalizacja ich pobytu? – pytał radny Lisiecki.
W jego ocenie, może to oznaczać, że centra będą wspierać także osoby, które nie mają formalnego prawa przebywania w Polsce, co budzi pytania o koordynację z organami ścigania i Strażą Graniczną.
Obawy o bezpieczeństwo i konsekwencje społeczne
Radny PiS odwołał się także do wytycznych MSWiA, które zakładają, że personel CIC powinien znać pełne procedury legalizacji pobytu – od wjazdu po uzyskanie obywatelstwa. Zwrócił też uwagę na inne moduły, jak przeciwdziałanie przemocy domowej i handlowi ludźmi, co w jego ocenie może świadczyć o tym, że część migrantów łamie prawo.
– Po co nam migranci, którzy łamią prawo? Skoro cudzoziemcy łamią prawo, to powinni być z Polski wydalani – mówił Lisiecki.
Zasugerował też, że jeśli rządzący na Mazowszu „mają marzenia o integracji”, to mogą „zaprosić migrantów do swoich domów”.
W tle pojawia się również wątek rosnącej przestępczości wśród migrantów. Z danych przytaczanych w debacie wynika, że największy udział w przestępstwach popełnianych przez cudzoziemców w Warszawie mają Ukraińcy, Gruzini, Uzbecy i Białorusini. Jak podkreślano, problem ten szczególnie odczuwają mieszkańcy Śródmieścia i Pragi-Północ.
Brak lokalizacji i konsultacji z mieszkańcami
Radni opozycji domagali się ujawnienia konkretnych lokalizacji planowanych CIC w Warszawie. W odpowiedzi rzeczniczka Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej, Hanna Maliszewska, przyznała, że lokalizacje nie są jeszcze ustalone, choć jedno z centrów miałoby rozpocząć działalność już w czerwcu.
Lisiecki porównał to do procesu konsultacji nawet w sprawie psich toalet w Warszawie, sugerując, że w przypadku CIC również powinno dojść do konsultacji społecznych – zwłaszcza biorąc pod uwagę skalę i zakres ich działania.
Co dalej z projektem? Perspektywa na przyszłość
Projekt Centrów Integracji Cudzoziemców na Mazowszu jest częścią szerszej strategii unijnej polityki integracyjnej, która obowiązuje państwa członkowskie w ramach funduszy FAMI. W długofalowej perspektywie może on przynieść lepszą adaptację migrantów i zmniejszenie napięć społecznych, pod warunkiem jego transparentnej realizacji i właściwego nadzoru.
Jednak bez jasnych kryteriów, pełnej jawności lokalizacji i szerokich konsultacji z mieszkańcami, projekt może się spotykać z coraz silniejszym oporem społecznym i politycznym.