W polskim systemie zabezpieczenia społecznego, świadczenie przedemerytalne staje się coraz ważniejszym elementem wsparcia dla osób, które znalazły się w trudnej sytuacji zawodowej przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Od marca 2024 roku jego wysokość wzrosła do 1794,70 zł brutto miesięcznie, oferując istotne wsparcie finansowe dla osób, które pobierają zasiłek dla bezrobotnych przez minimum 180 dni i pozostają w rejestrze bezrobotnych.
Wymagany także jest odpowiedni staż składkowy – 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Według danych z marca 2022 roku, liczba osób pobierających świadczenie przedemerytalne w Polsce wynosiła 343 tysiące osób, z czego 63% stanowią kobiety.
Rosnące Znaczenie Świadczenia Przedemerytalnego
Eksperci rynku pracy zwracają uwagę na rosnące znaczenie świadczenia przedemerytalnego w kontekście zmian demograficznych i gospodarczych. Coraz więcej osób w wieku przedemerytalnym traci pracę z powodu automatyzacji, cyfryzacji czy restrukturyzacji przedsiębiorstw, a znalezienie nowego zatrudnienia w tym wieku bywa niezwykle trudne. Według danych OECD, w 2020 roku aż 45% Polaków w wieku 55-64 lat było bezrobotnych lub biernych zawodowo.
Wymiary Społeczne Świadczenia Przedemerytalnego
Socjologowie wskazują na szerszy wymiar społeczny świadczenia przedemerytalnego. Dla wielu osób stanowi ono nie tylko wsparcie finansowe, ale także sposób na zachowanie godności i niezależności w trudnym okresie przejściowym między utratą pracy a emeryturą. Psychologowie podkreślają znaczenie tego świadczenia dla zdrowia psychicznego beneficjentów. Utrata pracy w wieku przedemerytalnym często prowadzi do depresji i poczucia wykluczenia społecznego – stabilne wsparcie finansowe może złagodzić te negatywne skutki.
Konsekwencje dla Rynku Pracy
Ekonomiści zwracają uwagę na długofalowe konsekwencje systemu świadczeń przedemerytalnych dla rynku pracy. Z jednej strony zabezpiecza on osoby w trudnej sytuacji, z drugiej może zniechęcać pracodawców do zatrudniania starszych pracowników. Według danych GUS, w 2020 roku aż 23% Polaków w wieku 55-64 lat było zatrudnionych na umowę o pracę czasową, co może być przeszkodą do zdobycia stabilnego zatrudnienia.
Współczesne Wyzwania i Szanse
Eksperci ds. polityki społecznej postulują rozszerzenie programu o komponenty aktywizacyjne, które pomogłyby beneficjentom w przekwalifikowaniu się lub znalezieniu alternatywnych form zatrudnienia dostosowanych do ich możliwości. Badania społeczne pokazują, że beneficjenci świadczenia przedemerytalnego często angażują się w nieformalne formy aktywności zawodowej lub wolontariat, co pomaga im zachować aktywność społeczną i poczucie przydatności.
Analitycy rynku pracy przewidują, że znaczenie świadczenia przedemerytalnego będzie rosło wraz z postępującą automatyzacją i zmianami w strukturze zatrudnienia. Szczególnie istotne może się ono okazać w regionach dotkniętych transformacją przemysłową. System świadczeń przedemerytalnych wymaga jednak ciągłej adaptacji do zmieniających się warunków społeczno-gospodarczych. Kluczowe będzie znalezienie równowagi między wsparciem dla osób w potrzebie a zachęcaniem do pozostawania aktywnym zawodowo jak najdłużej.