W ostatnim czasie obserwujemy bezprecedensowy wzrost wypłat gotówkowych w całym kraju. Według danych Narodowego Banku Polskiego, liczba wypłat z bankomatów wzrosła o 35% w skali ogólnopolskiej, a w największych miastach wskaźnik ten sięga nawet 40%. Możliwą przyczyną jest ostrzeżenie dużych europejskich banków centralnych przed potencjalnymi cyberatakami.
Rekomendacje banków centralnych
Banki centralne Holandii i Szwecji oficjalnie zarekomendowały swoim obywatelom gromadzenie gotówki na wypadek potencjalnych cyberataków. Holenderski Bank Centralny ostrzegł przed rosnącym ryzykiem ataków hakerskich na systemy finansowe, wskazując Rosję jako główne źródło zagrożenia w kontekście obecnej sytuacji geopolitycznej. Z kolei władze Szwecji zalecają swoim obywatelom posiadanie minimum 170 euro w gotówce, co według tamtejszych ekspertów ma wystarczyć na tygodniowe zakupy dla jednej osoby w przypadku awarii systemów bankowych.
Odwrócenie trendu bezgotówkowego
Obecna sytuacja stanowi odwrócenie długoterminowego trendu ograniczania dostępu do gotówki w Polsce. Jeszcze niedawno liczba bankomatów systematycznie malała, a dominującą formą płatności stawały się transakcje bezgotówkowe. Dane dotyczące rynku płatności pokazują, że w drugim kwartale 2024 roku aż 95,3% transakcji kartowych w Polsce było bezgotówkowych, z dominującą rolą płatności zbliżeniowych.
Wyzwania dla sektora bankowego
Nagły wzrost zapotrzebowania na gotówkę stawia polski sektor bankowy przed poważnym wyzwaniem logistycznym. Banki muszą częściej uzupełniać bankomaty i zwiększać dostępność gotówki w oddziałach. W niektórych lokalizacjach pojawiają się już problemy z wypłatami, gdy bankomaty szybko się wyczerpują, a placówki bankowe nie nadążają z obsługą zwiększonego ruchu klientów.
Złoto i waluty obce jako alternatywa
Zjawisko masowych wypłat nie ogranicza się tylko do gromadzenia gotówki w polskiej walucie. Obserwuje się również rosnące zainteresowanie alternatywnymi formami przechowywania kapitału, takimi jak złoto, nieruchomości czy waluty obce. Polacy coraz częściej inwestują w te alternative, traktując je jako bezpieczniejszą przystań dla swoich oszczędności w niepewnych czasach.
Ile gotówki warto trzymać w domu?
Chociaż w Polsce nie ma formalnych zaleceń ani limitów dotyczących ilości gotówki, jaką powinniśmy przechowywać w domach, warto wziąć pod uwagę rekomendacje z innych krajów europejskich. Holenderscy specjaliści zalecają zapas w wysokości od 200 do 500 euro, podczas gdy w Szwecji rekomendowana kwota to minimum 170 euro.
Historyczne precedensy masowych wypłat
Sytuacje, w których wprowadzano limity wypłat gotówki lub obserwowano wzmożone zainteresowanie wypłatami, miały już miejsce w przeszłości. Podczas kryzysu finansowego w 2008 roku czy w trakcie pandemii COVID-19 w wielu krajach ograniczano dzienne wypłaty z bankomatów, aby zapobiec masowemu wycofywaniu depozytów i chronić stabilność sektora bankowego.
Unijna regulacja ograniczająca płatności gotówkowe
Warto również pamiętać, że Unia Europejska wprowadza regulacje ograniczające płatności gotówkowe, takie jak limit 10 000 euro na transakcje gotówkowe, który ma wejść w życie od 2027 roku. Jednocześnie wiele usług, w tym komunikacja miejska i parkometry, coraz częściej rezygnuje z przyjmowania gotówki, co budzi kontrowersje wśród osób preferujących tradycyjne formy płatności.
System gwarantowania depozytów jako zabezpieczenie
Analitycy zalecają zachowanie spokoju i racjonalne podejście do zarządzania oszczędnościami. Przypominają o istnieniu systemu gwarantowania depozytów, który chroni środki klientów banków do równowartości 100 000 euro. Oznacza to, że nawet w przypadku poważnych problemów instytucji finansowych, depozyty klientów do tej kwoty są bezpieczne.