Od 1 stycznia 2026 roku w Polsce wejdzie w życie jedna z najbardziej wyczekiwanych zmian w systemie świadczeń społecznych. Zasiłek pogrzebowy, którego wysokość pozostawała niezmienna od 2011 roku, wzrośnie z dotychczasowych 4000 zł do aż 7000 zł. To nie tylko symboliczna podwyżka, ale realne wsparcie dla milionów Polaków, którzy co roku mierzą się z dramatycznie rosnącymi kosztami organizacji pochówku. Nowe przepisy, będące odpowiedzią na wieloletnią presję inflacyjną i społeczne oczekiwania, wprowadzają także uproszczone procedury i rewolucyjny mechanizm waloryzacji.
Ta zmiana to prawdziwy przełom, który ma na celu odciążyć rodziny w jednym z najtrudniejszych momentów życia. Przez ponad dekadę kwota zasiłku, wynosząca zaledwie 4000 zł, stała się niewystarczająca w obliczu szalejących cen usług funeralnych, które w ciągu ostatnich pięciu lat wzrosły średnio o ponad 30%. Eksperci szacują, że obecnie średni koszt skromnego pogrzebu w dużym mieście to już ponad 8000-10 000 zł. Wzrost świadczenia o 75% oznacza, że państwo wreszcie dostosowuje się do realiów rynkowych, dając Polakom konkretne narzędzie do radzenia sobie z finansowymi konsekwencjami straty bliskiej osoby.
Koniec z 4000 zł: Jak zmieni się wysokość świadczenia i co z waloryzacją?
Koniec z wieloletnim zamrożeniem świadczenia to kluczowy element reformy. Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zatwierdzona przez rząd i prezydenta, a następnie ogłoszona w Dzienniku Ustaw, jasno precyzuje: od 1 stycznia 2026 r. każda osoba, która pokryje koszty pogrzebu, będzie mogła liczyć na jednorazowe świadczenie w wysokości 7000 zł. To największa podwyżka w historii zasiłku pogrzebowego w Polsce, mająca na celu realne odciążenie budżetów domowych i instytucji zajmujących się organizacją pochówków.
Co więcej, po raz pierwszy w historii zasiłku pogrzebowego wprowadzono mechanizm automatycznej waloryzacji. To prawdziwa innowacja, która ma zapobiec ponownemu „zamrożeniu” świadczenia na lata. Zgodnie z nowymi przepisami, jeśli wskaźnik inflacji przekroczy 5% w skali roku, zasiłek pogrzebowy będzie mógł zostać automatycznie zwiększony już od marca 2026 roku, bez konieczności przeprowadzania skomplikowanych i czasochłonnych zmian ustawowych. To gwarancja, że świadczenie będzie na bieżąco dostosowywane do siły nabywczej pieniądza, co jest ogromną korzyścią dla przyszłych beneficjentów i dowodem na długoterminowe myślenie ustawodawcy.
Kto i na jakich zasadach otrzyma 7000 zł? Kluczowe zmiany dla wnioskodawców
Reforma zasiłku pogrzebowego to nie tylko wyższa kwota, ale także uproszczenie i uelastycznienie zasad jego przyznawania. Kluczowa zmiana dotyczy kręgu osób uprawnionych. Od 2026 roku zasiłek pogrzebowy będzie przysługiwał każdej osobie, która faktycznie poniosła koszty pogrzebu – niezależnie od stopnia pokrewieństwa. To odejście od dotychczasowych, często restrykcyjnych wymogów, które wykluczały z ubiegania się o świadczenie osoby niespokrewnione, ale ponoszące ciężar organizacji pochówku.
Warto jednak zwrócić uwagę na istotne rozróżnienie. Jeśli koszty pogrzebu pokrył członek rodziny (np. małżonek, dzieci, rodzice, rodzeństwo), ZUS wypłaci pełne 7000 zł, niezależnie od tego, czy realne wydatki były niższe czy wyższe od tej kwoty. To maksymalne wsparcie dla najbliższych. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku osób spoza rodziny – takich jak znajomi, sąsiedzi, instytucje (np. domy pomocy społecznej), gminy czy pracodawcy. W tych przypadkach świadczenie wypłacane będzie do wysokości faktycznie poniesionych kosztów, jednak nie więcej niż 7000 zł. Przykładowo, jeśli instytucja opłaciła pogrzeb za 4500 zł, ZUS zwróci właśnie tę kwotę, a nie pełne 7000 zł.
Nowe przepisy regulują również sytuacje, w których pogrzeb finansowany był przez kilka osób. Wówczas zasiłek będzie dzielony proporcjonalnie do poniesionych wydatków. To sprawiedliwe rozwiązanie, które eliminuje dotychczasowe problemy z podziałem świadczenia. Przykład: jeśli całkowite koszty pochówku wyniosły 10 000 zł, a dwie osoby zapłaciły odpowiednio 3000 zł i 7000 zł, to z 7000 zł zasiłku jedna otrzyma 2100 zł, a druga 4900 zł – dokładnie według proporcji swoich wydatków. To zapewnia transparentność i uczciwy podział środków.
Procedury ZUS uproszczone: Jak złożyć wniosek i o czym pamiętać?
ZUS, w ramach reformy, dąży do maksymalnego uproszczenia procedur ubiegania się o zasiłek pogrzebowy. Aby otrzymać świadczenie, konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku – formularza Z-12. Można to zrobić na kilka wygodnych sposobów: osobiście w dowolnej placówce ZUS, tradycyjną pocztą lub – co jest coraz popularniejsze i zalecane – elektronicznie, poprzez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS lub dedykowaną aplikację eZUS. Ta elastyczność ma ułatwić dostęp do świadczenia, szczególnie osobom w trudnej sytuacji życiowej.
Do wniosku należy dołączyć kilka kluczowych dokumentów, choć ZUS zaznacza, że stara się minimalizować biurokrację. Wymagane są: skrócony akt zgonu (ZUS w wielu przypadkach może go pobrać samodzielnie z rejestrów państwowych), dokument potwierdzający pokrewieństwo lub powinowactwo (jeśli dotyczy), rachunki i faktury potwierdzające poniesione koszty pogrzebu oraz zaświadczenie płatnika składek o ubezpieczeniu lub uprawnieniach zmarłego. Pamiętaj! Wnioski należy składać do 12 miesięcy od dnia śmierci. W wyjątkowych sytuacjach, gdy identyfikacja zwłok była utrudniona (np. w przypadku katastrof), termin ten liczy się od dnia pogrzebu, pod warunkiem przedstawienia odpowiedniego potwierdzenia (np. z policji lub prokuratury). Niewykorzystanie tego terminu skutkuje utratą prawa do świadczenia.
Większe wsparcie w trudnych chwilach: Co zmiany oznaczają dla Polaków?
Reforma zasiłku pogrzebowego to historyczna odpowiedź państwa na narastające problemy finansowe Polaków w obliczu śmierci bliskich. Wzrost świadczenia do 7000 zł, w połączeniu z automatyczną waloryzacją i uproszczonymi procedurami, oznacza, że wsparcie finansowe będzie wreszcie adekwatne i łatwiej dostępne. To nie tylko ulga dla portfeli, ale także symboliczne uznanie wagi godnego pochówku i wsparcia dla rodzin w żałobie.
Od 2026 roku Polacy mogą liczyć na znacznie większe bezpieczeństwo finansowe w trudnych chwilach. Nowe przepisy wprowadzają sprawiedliwsze zasady, eliminując dotychczasowe bariery i biurokratyczne pułapki. To krok w kierunku nowoczesnego i empatycznego państwa, które reaguje na realne potrzeby swoich obywateli. Przygotuj się na te zmiany i upewnij się, że znasz swoje prawa, aby w razie potrzeby w pełni skorzystać z nowego, wyższego zasiłku pogrzebowego.