Polska bankowość stoi u progu rewolucji, która odmieni los setek tysięcy rachunków bankowych i odblokuje gigantyczne kwoty. 26 lipca 2025 roku Sejm przyjął nowelizację, która daje bankom bezpośredni dostęp do rejestru PESEL. Od przyszłego roku instytucje finansowe będą masowo weryfikować status właścicieli kont, co ma zakończyć problem „uśpionych” pieniędzy. To nie tylko zmiana proceduralna, ale przede wszystkim szansa dla tysięcy rodzin na odzyskanie zapomnianych oszczędności, które przez lata pozostawały poza ich zasięgiem. Przygotuj się na to, że Twoje stare konto również może zostać poddane weryfikacji.
Ministerstwo Finansów ujawniło szokujące dane: około 2,5 miliarda złotych zalega na rachunkach bankowych w Polsce, należących do osób, które już nie żyją. Ta astronomiczna kwota to nie pomyłka w statystykach, lecz realne środki zablokowane w systemie, który dotąd nie miał skutecznych narzędzi do zarządzania tym problemem. Za każdą z tych liczb kryją się często życiowe oszczędności, emerytury odkładane przez dziesięciolecia czy pieniądze przeznaczone na przyszłość, które nigdy nie dotarły do swoich prawowitych odbiorców. Banki przez lata nie miały ani obowiązku, ani możliwości sprawdzenia, czy właściciel rachunku nadal żyje, czekając, aż to rodzina zmarłego zgłosi się z odpowiednimi dokumentami. Problem narastał lawinowo, bo co roku w Polsce umiera około 400 tysięcy osób, a statystyczny Polak ma konta w 2-3 bankach, często zapominając o tych starszych, nieużywanych.
Automatyczna weryfikacja: Jak bank odnajdzie Twoje pieniądze?
Nowe przepisy wprowadzają mechanizm, którego wcześniej w polskim prawie nie było. Gdy konto pozostaje nieaktywne przez pięć lat, bank będzie zobowiązany sprawdzić w rejestrze PESEL, czy właściciel rachunku nadal żyje. To nie będzie opcja, lecz prawny obowiązek każdej instytucji finansowej. Pięć lat bez aktywności liczy się od ostatniej operacji wykonanej przez klienta. Aktywność to nie tylko przelewy czy wypłaty, ale także zalogowanie się do bankowości internetowej, sprawdzenie salda przez aplikację, a nawet otwarcie wiadomości SMS z banku. Jeśli przez ten okres nie wykonasz żadnej z tych czynności, Twoje konto zostanie uznane za nieaktywne.
Co się stanie dalej? Bank wystąpi do ministra właściwego do spraw informatyzacji z zapytaniem o dane z rejestru PESEL. System sprawdzi, czy w bazie widnieje informacja o zgonie wraz z datą śmierci. Jeśli tak, bank otrzyma oficjalne potwierdzenie i natychmiast zamknie rachunek, uruchamiając procedurę kontaktu ze spadkobiercami i przekazania im zgromadzonych środków. To przełomowa zmiana podejścia: zamiast czekać, aż rodzina odnajdzie konta i zgromadzi dokumenty, bank sam zainicjuje całą procedurę. System działa odwrotnie – instytucja finansowa aktywnie szuka spadkobierców.
Istnieją jednak wyjątki. Jeśli masz w tym samym banku inne aktywne rachunki (np. główne konto, z którego regularnie korzystasz), instytucja nie będzie musiała weryfikować statusu nieaktywnego konta oszczędnościowego. Kluczowe jest także skrócenie terminu weryfikacji dla lokat terminowych – jeśli umowa wygasła, a właściciel nie wydał dyspozycji wypłaty, bank będzie miał tylko trzy miesiące na wystąpienie do PESEL. Przepisy dotyczą wyłącznie rachunków osób fizycznych, co oznacza, że konta firmowe nie będą objęte tą procedurą.
Co to oznacza dla Ciebie? Ochrona oszczędności i rady dla żyjących
Rewolucja dotknie nie tylko rachunki zmarłych, ale także te należące do żyjących klientów, którzy po prostu przestali korzystać z niektórych kont. Masz stary rachunek oszczędnościowy, na który wpada co miesiąc niewielka kwota z dywidendy, ale nie logujesz się do bankowości internetowej od trzech lat? W 2026 roku bank zweryfikuje, czy nadal żyjesz. Oczywiście, weryfikacja nie oznacza zamknięcia konta osoby żyjącej. System PESEL potwierdzi, że właściciel rachunku żyje, bank odnotuje tę informację i konto pozostanie otwarte. Jednak sama procedura może być niepokojąca, jeśli nagle otrzymasz telefon z banku z pytaniem o potwierdzenie statusu życia.
Eksperci przewidują, że banki będą wysyłać powiadomienia przed uruchomieniem weryfikacji. Prawdopodobnie po czterech latach nieaktywności właściciel otrzyma e-maila lub SMS-a z informacją, że jeśli w ciągu kolejnych 12 miesięcy nie wykona żadnej operacji, jego konto zostanie sprawdzone w rejestrze PESEL. To da klientom czas na reakcję – wystarczy zalogować się do aplikacji bankowej, sprawdzić saldo albo wykonać symboliczny przelew na 1 złoty. Największą uwagę powinny zwrócić osoby posiadające konta oszczędnościowe „na czarną godzinę”, na które wpłacają pieniądze przez lata, nie dokonując żadnych operacji. Taki rachunek z 50 tysiącami złotych po 10 latach bez aktywności zostanie automatycznie zweryfikowany.
Aby uniknąć niepotrzebnego stresu, regularnie korzystaj z konta – zwykłe operacje wystarczą. Jeśli masz rachunki oszczędnościowe, ustaw sobie przypomnienie, by raz w roku zalogować się do bankowości lub wykonać symboliczny przelew. Niezwykle ważne jest także poinformowanie rodziny o wszystkich swoich kontach – spisz listę nazw banków, numerów rachunków i haseł dostępowych, przekazując ją najbliższym lub notariuszowi. Rozważ również konsolidację rachunków, zamykając te nieużywane, aby mieć lepszą kontrolę nad swoimi finansami.
Nowa era w bankowości: Kiedy zmiany wejdą w życie?
Ustawa została przyjęta przez Radę Ministrów w czerwcu 2025 roku, a 26 lipca posłowie przegłosowali nowelizację. Po przejściu przez Senat i podpisaniu przez prezydenta, przepisy wejdą w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, co eksperci przewidują na pierwszą połowę 2026 roku. Banki otrzymają jednak dodatkowy czas na dostosowanie swoich systemów informatycznych i procedur. Oznacza to, że pierwsze masowe weryfikacje statusu właścicieli nieaktywnych rachunków rozpoczną się prawdopodobnie pod koniec 2026 roku lub na początku 2027 roku.
Dla tysięcy polskich rodzin nowe przepisy to konkretna pomoc w najtrudniejszym momencie życia. Piotr z Wrocławia szukał kont zmarłego ojca przez 18 miesięcy, aby w końcu odnaleźć 73 tysiące złotych w jednym z banków. Od lipca 2025 roku w Polsce działa Centralna Informacja o Rachunkach Bankowych (CIORB), ale to rodzina musi złożyć wniosek. Nowe przepisy odwracają tę logikę: bank sam sprawdzi w PESEL-u, zamknie konto i rozpocznie poszukiwanie spadkobierców, dostarczając im zbiorczą informację o wszystkich rachunkach zmarłego w danej instytucji. To radykalne uproszczenie całej procedury, które kończy erę „uśpionych” miliardów złotych i zablokowanych oszczędności.
Polski system prawny w końcu dostosowuje się do czasów cyfryzacji, zwiększając bezpieczeństwo finansowe i odciążając banki administracyjnie. Dla przeciętnego klienta banku zmiany oznaczają większą kontrolę nad własnymi finansami i pewność, że jego oszczędności, nawet te zapomniane, trafią w odpowiednie ręce. To sygnał, że polski system finansowy staje się nowoczesną, przejrzystą infrastrukturą działającą na rzecz obywateli.
Obserwuj nas w Google News