Senacka Komisja Petycji podjęła decyzję o kontynuowaniu prac nad wprowadzeniem nowego świadczenia finansowego dla małżeństw z długoletnim stażem. Propozycja nowego świadczenia, roboczo nazywanego „500 plus dla małżeństw”, została przedstawiona w petycji Eugeniusza Szymały złożonej 25 stycznia 2023 roku. Zgodnie z wnioskowanymi rozwiązaniami, małżeństwa o nieprzerwanym stażu miałyby otrzymywać jednorazowe świadczenie finansowe po osiągnięciu okrągłych rocznic, począwszy od 50. roku wspólnego życia.
Petycja zakłada wypłatę:
* 5000 zł dla małżeństw z 50-letnim stażem
* 5500 zł dla par świętujących 55. rocznicę ślubu
* 6000 zł po 60 latach małżeństwa
* 6500 zł po 65 latach
* 7000 zł po 70 latach
* 7500 zł po 75 latach
* 8000 zł po 80 latach wspólnego życia
Świadczenie miałoby być wypłacane z budżetu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na wniosek małżonków, potwierdzony zaświadczeniem z Urzędu Stanu Cywilnego o długości trwania związku.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2022 roku w Polsce było około 14,5 tys. par małżeńskich, które świętowały 50. rocznicę ślubu. Oznacza to, że każdego roku możliwością otrzymania świadczenia objęte byłoby około 14,5 tys. par.
Ministerstwo Rodziny wyraziło negatywną opinię wobec pomysłu wprowadzenia świadczenia dla długoletnich małżeństw do ustawy o świadczeniach rodzinnych. Jak wyjaśniła Dorota Gierej, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Rodzinnej w resorcie, katalog świadczeń rodzinnych obejmuje przede wszystkim wsparcie związane z rodzicielstwem i wychowaniem dzieci, a nie z długością trwania małżeństwa.
Mimo negatywnej opinii Ministerstwa Rodziny, senatorowie zdecydowali o kontynuowaniu prac nad projektem. Przewodniczący Komisji Petycji, senator Robert Mamątow, wyraził mocne poparcie dla inicjatywy, argumentując, że w czasach wysokiej liczby rozwodów i malejącej liczby długotrwałych małżeństw państwo powinno doceniać pary z długim stażem nie tylko symbolicznym medalem, ale również konkretnym wsparciem finansowym.
W 2020 roku średni wiek osób zawierających małżeństwo w Polsce wyniósł 29,6 lat dla kobiet i 31,6 lat dla mężczyzn. Według Głównego Urzędu Statystycznego, w 2020 roku w Polsce było około 184 tys. nowo zawartych małżeństw.
Argumenty za i przeciw proponowanemu świadczeniu były przedstawiane przez senatorów podczas dyskusji w komisji. Senator Michał Seweryński poparł inicjatywę, sugerując, że proponowane kwoty są zbyt niskie w stosunku do osiągnięcia, jakim jest 50 czy 70 lat małżeństwa.
Senator Ewa Matecka początkowo wyrażała wątpliwości, podkreślając, że małżeństwo powinno być budowane na wzajemnym szacunku i miłości, a nie na zachętach finansowych. Ostatecznie jednak nie zgłosiła wniosku o zakończenie prac nad petycją i poparła dalsze procedowanie projektu.
Co dalej z projektem? Komisja jednogłośnie zdecydowała o kontynuowaniu prac legislacyjnych nad petycją. Kolejnym krokiem będzie przygotowanie projektu ustawy przez Biuro Legislacyjne Senatu. Kwestie takie jak dokładna wysokość świadczeń, częstotliwość ich przyznawania oraz sposób finansowania będą przedmiotem dalszych prac.
Propozycja świadczenia dla długoletnich małżeństw wpisuje się w szerszy trend honorowania osób starszych i doceniania trwałości instytucji społecznych. Wcześniej parlament wprowadził już tzw. świadczenie honorowe dla stulatków, a teraz rozważa podobne uhonorowanie par małżeńskich o wyjątkowo długim stażu.
Warto zaznaczyć, że do finalizacji projektu droga jest jeszcze daleka. Po przygotowaniu projektu ustawy przez Biuro Legislacyjne Senatu, dokument będzie musiał przejść całą ścieżkę legislacyjną, włącznie z akceptacją Sejmu i podpisem Prezydenta RP. Kluczowe znaczenie będzie miała również opinia Ministerstwa Finansów dotycząca możliwości sfinansowania nowego świadczenia z budżetu państwa.
Zgodnie z danymi Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w 2020 roku wydatki na świadczenia rodzinne wyniosły około 24,5 mld zł. Wzrost wydatków na świadczenia rodzinne w ciągu ostatnich 5 lat wyniósł około 25%.
Historia petycji w sprawie świadczenia dla długoletnich małżeństw rozpoczęła się 25 stycznia 2023 roku, kiedy to Eugeniusz Szymała złożył petycję dotyczącą zmiany ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Senacka Komisja Petycji rozpatrywała już tę propozycję dwukrotnie, a na ostatnim posiedzeniu postanowiono zasięgnąć opinii Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz ministra do spraw polityki senioralnej.
Podobne petycje były już rozpatrywane przez parlamentarne komisje, w tym przez sejmową komisję petycji, która w listopadzie 2022 roku, po uzyskaniu negatywnej opinii ówczesnego Ministerstwa Rodziny, zakończyła prace nad analogiczną inicjatywą.
Źródła:
* Główny Urząd Statystyczny
* Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
* Biuro Legislacyjne Senatu
* Sejm
* Prezydent RP
* Ministerstwo Finansów