Profil Zaufany wygasa masowo. Koniec 2025 to cyfrowy paraliż dla milionów Polaków

Przyzwyczailiśmy się, że państwo działa na jedno kliknięcie. E-recepta w aplikacji, wniosek o świadczenia przez internet, logowanie do e-Urzędu Skarbowego za pomocą banku. Ta cyfrowa wygoda uśpiła naszą czujność. Zapomnieliśmy, że nasz cyfrowy klucz do państwa – Profil Zaufany (PZ) – ma termin ważności, który jest brutalnie egzekwowany. Dziś, pod koniec 2025 roku, ten problem wybucha ze zdwojoną siłą, grożąc cyfrowym paraliżem milionom obywateli.

Scenariusz jest zawsze ten sam. Budzisz się rano z gorączką, dzwonisz na teleporadę, a lekarz wystawia e-Receptę i zwolnienie lekarskie. Chcesz zalogować się do Internetowego Konta Pacjenta (IKP), by pobrać L4 dla pracodawcy. Wybierasz logowanie Profilem Zaufanym, wpisujesz hasło i nagle system odmawia posłuszeństwa. Komunikat o błędzie lub informacja o braku ważnego certyfikatu. W jednej sekundzie Twoja cyfrowa tożsamość przestaje działać.

Dlaczego problem jest tak pilny właśnie teraz? To prosta matematyka: Profil Zaufany jest ważny tylko przez 3 lata. Rok 2022 był czasem masowej cyfryzacji i porządkowania spraw urzędowych. Miliony Polaków zakładały lub przedłużały PZ właśnie wtedy. Ci obywatele stają obecnie przed faktem dokonanym: ich certyfikaty wygasają masowo, co generuje ogromne kolejki i frustrację w systemach, gdy próbują odzyskać dostęp w ostatniej chwili.

3 lata i ani dnia dłużej. Koniec taryfy ulgowej z czasów pandemii

Wielu Polaków wciąż żyje wspomnieniem „czasów covidowych”, kiedy to ważność Profili Zaufanych była przedłużana automatycznie specustawą, aby zapewnić ciągłość działania administracji publicznej. To jednak pieśń przeszłości. Mechanizm ten został wyłączony dawno temu, a dokładniej jeszcze w 2023 roku. Dziś nie ma taryfy ulgowej ani automatycznego przedłużenia.

Zasada jest bezlitosna i egzekwowana przez system pz.gov.pl: Profil Zaufany jest ważny dokładnie 3 lata od daty założenia lub ostatniego przedłużenia. Jeśli przegapisz ten termin choćby o jeden dzień, Twój profil zostaje natychmiast unieważniony. Nie ma możliwości jego „wskrzeszenia” lub ponownej aktywacji. Musisz założyć nowy profil, co w zależności od metody weryfikacji, może być procesem czasochłonnym i frustrującym.

• Jeśli zakładałeś profil przez bank: Zazwyczaj wystarczy ponowne „przeklikanie” w systemie bankowości elektronicznej, choć bywa, że operacja wymaga czasu.
• Jeśli zakładałeś profil w urzędzie: Czeka Cię fizyczna wycieczka do punktu potwierdzającego (urząd gminy, urząd skarbowy, wybrana placówka Poczty Polskiej). Musisz udowodnić, że to Ty.

Utrata PZ to utrata cyfrowej tożsamości, która jest dziś niezbędna do załatwienia ponad 90% spraw urzędowych w Polsce. Wartość tego narzędzia jest szacowana na miliony godzin zaoszczędzonych na staniu w kolejkach.

Pułapka fałszywego bezpieczeństwa. Jak ignorujemy pilne maile?

Ministerstwo Cyfryzacji oraz system zarządzający Profilem Zaufanym wysyłają powiadomienia, które mają uchronić nas przed utratą dostępu. Pierwszy SMS i e-mail przychodzi zazwyczaj na 14 dni przed wygaśnięciem ważności. Kolejny – na kilka dni przed terminem. Dlaczego więc miliony Polaków masowo przegapiają te ostrzeżenia?

Odpowiedź jest paradoksalna i leży w naszej ostrożności: phishing i strach przed oszustami. Przez lata nauczyliśmy się (i słusznie!), by nie klikać w linki przychodzące w SMS-ach i mailach rzekomo od „urzędów”. Kiedy więc w skrzynce ląduje prawdziwa wiadomość z domeny pz.gov.pl z tematem „Ważność Twojego Profilu Zaufanego wygasa”, nasz wewnętrzny filtr bezpieczeństwa krzyczy: „To oszustwo! Chcą wyłudzić dane!”.

W rezultacie, ignorujemy wiadomość, kasujemy SMS-a, a zegar tyka. Nasza czujność w sieci staje się przyczyną problemów w kontaktach z administracją. W tym jednym, konkretnym przypadku, wiadomości są autentyczne – choć zawsze należy weryfikować adres nadawcy i nigdy nie podawać danych logowania w odpowiedzi na e-mail.

Przedsiębiorcy na celowniku. Ryzyko kar finansowych i zablokowania firmy

Profil Zaufany to nie tylko e-podatki. To klucz uniwersalny, zintegrowany z dziesiątkami kluczowych systemów państwowych. Gdy wygasa, tracisz dostęp do:

• IKP i e-Recept: Nie sprawdzisz dawkowania leków, historii leczenia ani nie upoważnisz bliskich do wglądu w dokumentację medyczną.
• ZUS PUE (ezus): Nie sprawdzisz, czy pracodawca odprowadza składki, ani nie złożysz wniosku o świadczenia socjalne (np. 800+) w nowym okresie zasiłkowym.
• CEIDG i KRS: Jeśli prowadzisz firmę, nie zmienisz kodów PKD, nie zawiesisz ani nie odwiesisz działalności gospodarczej.

Szczególnie narażeni są przedsiębiorcy, którzy opierają się na darmowym „Podpisie Zaufanym”. Wyobraź sobie, że mija termin wysłania deklaracji VAT lub JPK. Masz wszystko gotowe, ale chcesz podpisać dokument Profilem Zaufanym minutę przed północą. Jeśli Twój profil wygasł, nie podpiszesz i nie wyślesz dokumentu. Narażasz się na karę za nieterminowe złożenie deklaracji skarbowej, która może wynieść nawet kilka tysięcy złotych. Urzędnika nie interesuje, że „zapomniałeś przedłużyć profil” – liczy się data wpływu podpisanego dokumentu.

Instrukcja ratunkowa: Sprawdź i przedłuż w 60 sekund

Nie czekaj na moment, w którym będziesz musiał pilnie załatwić sprawę. Weryfikacja ważności Profilu Zaufanego zajmie Ci mniej niż minutę i zapewni święty spokój na kolejne 3 lata. Pamiętaj: przedłużenie jest możliwe TYLKO, dopóki profil jest ważny.

Postępuj zgodnie z poniższą instrukcją:

1. Wejdź na oficjalną stronę pz.gov.pl (zawsze weryfikuj adres!).
2. Zaloguj się na swoje konto (przez bank lub loginem i hasłem).
3. W prawym górnym rogu kliknij w swoje nazwisko i wybierz opcję „Profil Zaufany” lub „Szczegóły profilu”.
4. Zobaczysz pole „Data ważności”. Jeśli zbliża się ona wielkimi krokami (np. masz mniej niż 30 dni), natychmiast kliknij przycisk „Przedłuż ważność”.
5. Postępuj zgodnie z instrukcjami. Otrzymasz kody autoryzacyjne SMS-em i na e-mail. Po ich wpisaniu Twój profil zostanie przedłużony o kolejne 3 lata.

Jeśli data minęła wczoraj, przycisk „Przedłuż” zniknie. Wtedy czeka Cię założenie NOWEGO profilu, co jest procesem bardziej skomplikowanym. Zrób to dziś. W świecie, w którym państwo przeniosło się do sieci, utrata cyfrowej tożsamości boli bardziej niż zgubienie portfela.

Nota redakcyjna: Przypominamy, że Profil Zaufany to nie to samo co dowód osobisty w aplikacji mObywatel, choć oba narzędzia służą do identyfikacji. Ważność PZ jest niezależna i musi być przedłużana co 3 lata.